2008-01-03
Alergia, zwłaszcza ostatnio, jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym. Alergenem może być niemal wszystko, a najczęstszymi objawami alergii są: sezonowy katar sienny, całoroczny nieżyt nosa, astma, pokrzywka i alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, uczulenia na pokarmy, uczulenia na żądła pszczół i os, wstrząs anafilaktyczny. Leczenie alergii jest trudne i m

Alergia jest zmienioną reaktywnością organizmu na oddziaływanie różnych obcych substancji, określanych mianem alergenów. W reakcjach alergicznych uczestniczy układ immunologiczny, jego komórki, np. limfocyty (zwłaszcza z podgrupy Th2), granulocyty kwasochłonne (eozynofile) oraz komórki tuczne (mastocyty). Istotną rolę w alergicznych odczynach odgrywają przeciwciała - immunoglobuliny klasy E (IgE). Pojęcie alergii wprowadził do języka medycznego Clemens Freiherr von Pirquet w 1906 roku. Definicja von Pirqueta obejmowała jednak pojęcia odporności i alergii. Współcześnie uważa się, że alergia jest nieprawidłowym przejawem odporności, charakteryzującym się uszkodzeniem własnych tkanek w wyniku typowej reakcji odpornościowej.

Najczęstszymi przejawami alergii są:

• sezonowy katar sienny,
• całoroczny nieżyt nosa,
• astma,
• pokrzywka i alergiczne kontaktowe zapalenie skóry,
• uczulenia na pokarmy,
• uczulenia na żądła pszczół i os.

Alergia jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym. To prawdziwa choroba XX wieku, cały czas nasila się, szczególnie w krajach rozwiniętych. Co piąta osoba ma katar sienny, co piąte dziecko w wieku szkolnym ma astmę, co szóste - choruje na alergiczne zmiany skórne, co dwudziesta osoba ma napady pokrzywki. Alergie pokarmowe są jeszcze ciągle dość rzadkie (w wiekszości wypadków rozpoznać trzeba raczej tzw. nietolerancję pokarmową, a nie alergię, która jest jednym tylko, dość rzadkim rodzajem nietolerancji).

 Żeby jednak doszło do ujawnienia się alergii, predysponowana dziedzicznie (rodzinnie) do niej osoba musi się bardzo wcześnie, jeszcze w wieku niemowlęcym, zetknąć z substancją uczulającą - alergenem, i to w odpowiednio dużym stężeniu.

Najbardziej pospolitymi alergenami są:

• odchody roztoczy kurzu domowego - astma, katar sienny,
• pyłki traw i drzew - katar sienny, astma,
• zarodniki pleśni - katar sienny, astma,
• składniki sierści zwierząt domowych - katar sienny, astma, zmiany skórne,
• produkty mleczne, jaja, ryby, orzeszki ziemne, owoce (np. truskawki),
• a także leki (np. penicyliny) - objawy żołądkowo-jelitowe, pokrzywka, obrzęk naczyniowy, anafilaksja,
• jady os i pszczół (pokrzywka, anafilaksja).

Niektóre alergie ujawniają się częściej w wieku niemowlęcym (alergie pokarmowe, zapalenia skóry), inne w dziecięcym (astma), jeszcze inne u nastolatków (katar sienny) lub u osób dorosłych (pokrzywka, uczulenie na jady, wyprysk alergiczny).

Alergię nietrudno rozpoznać, jeśli objawy występują szybko po zadziałaniu poznanego alergenu. Napad kichania, wycieku z nosa, łzawienia i swędzenia spojówek w słoneczny dzień - to bez wątpienia katar sienny. Nocny napad kaszlu, duszności, świszczącego oddechu u młodej osoby to niemal pewna astma. Zaczerwienienie skóry, świąd i bąble po zjedzeniu truskawek czy orzeszków ziemnych - to nic innego jak tylko alergia pokarmowa. Bolesny obrzęk skóry, nasilona pokrzywka po użądleniu osy to też bez wątpienia alergia.

 
Leczenie alergii jest wielokierunkowe. Najważniejsze jest rozpoznanie alergenu i - o ile to możliwe - unikanie go. W przypadku alergii pokarmowej czy alergii na jady owadów jest to w pełni możliwe. Jeśli ktoś jest uczulony na pyłki roślin, to niewiele może zrobić, choć oczywiście powinien unikać miejsc o dużym stężeniu pyłków w powietrzu (należy słuchać komunikatów na ten temat w mediach). Małe dzieci, szczególnie niemowlęta z rodzin alergicznych, powinny być chronione przed znanymi alergenami, zwłaszcza przed roztoczami kurzu domowego i alergenami zwierząt domowych. W mieszkaniach alergików nie powinno się trzymać mebli tapicerowanych, dywanów, pościel powinna być bardzo często zmieniana, mieszkania wietrzone, nie powinno się w nich palić papierosów, kuchnie powinny być widne z wyciągami. Nie powino się stosować klimatyzacji. Wymiana powietrza powinna być jak najczęstsza. Nie powinno się mieć w domu zwierząt.

Do leczenia kataru siennego doskonale nadają się leki przeciwobrzękowe, takie jak ksylometazolina lub leki przeciwhistaminowe, jak cetryzyna czy laratydyna. W astmie - leki te nie są skuteczne. Trzeba podać środki rozszerzające oskrzela i leki przeciwzapalne - kromony i glikokortykosteroidy.

W przypadku bardzo szybko rozwijającego się rumienia skóry, któremu towarzyszy uczucie duszności, zawrót głowy, osłabienie - należy jak najszybciej wstrzyknąć pod skórę adreanalinę. Osoby cierpiące na poważne odczyny alergiczne na pokarm powinny nosić ze sobą strzykawki z adrenaliną. Dzieci ze skłonością do uczuleń powinny mieć na ubrankach naszywki informujące o chorobie.

Niezwykle ważna jest edukacja pacjentów, szczególnie dzieci i młodzieży. Zwiększa ona szanse ograniczenia tak dramatycznie rozprzestrzeniającej się plagi XX wieku, jaką jest alergia.

Nadesłał: Cieja