Alfa, Beta i Gamma - różne rodzaje promieniowania jonizującego
|
Mimo iż promieniowanie kojarzy się zwykle z negatywnym działaniem, posiada ono szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach współczesnej nauki. Wykorzystujemy je w medycynie, hutnictwie, przemyśle wydobywczym, elektronice czy energetyce.
Specjaliści posługujący się promieniowaniem jonizującym muszą w mniejszym lub większym stopniu zabezpieczać się przed jego negatywnym działaniem. Dlatego koniecznością stało się projektowanie osłon stałych umożliwiających bezpieczną pracę w takich warunkach. Odpowiednia ochrona radiologiczna zależy od typu promieniowania zastosowanego w praktyce. Istnieją 3 rodzaje promieniowania jonizującego. Różnią się masą, prędkością oraz przenikalnością.
Promieniowanie alfa - α
Promieniowanie alfa to strumień cząstek alfa składających się z dwóch protonów i dwóch neutronów. Ma ładunek dodatni. Dzięki stosunkowo dużemu rozmiarowi cząstek alfa, oraz swojemu ładunkowi, promieniowanie alfa jest szybko blokowane, gdy napotka na materię. Wystarczy dosłownie kartka papieru lub wierzchnia warstwa ludzkiego naskórka, by zablokować je kompletnie. Nie jesteśmy jednak na nie całkowicie odporni, gdyż możemy je wchłonąć na inne sposoby. Może ono przedostać się do naszego organizmu z pożywieniem, wodą lub powietrzem. Cząstki alfa wdychane z powietrzem przyczyniają się do raka płuc. Na szczęście w powietrzu promieniowanie α nie podróżuje dalej niż kilka centymetrów, mimo prędkości 15 tysięcy kilometrów na sekundę. Cząsteczki alfa są wytwarzane przez jądra pierwiastków promieniotwórczych, jak uran i rad. Proces ten nazywa się rozpadem alfa.
Promieniowanie beta - β
Promieniowanie jonizujące wysyłane przez promieniotwórcze jądra atomowe podczas przemiany jądrowej. Cząsteczki beta są blisko 8000 razy mniejsze niż alfa. Stąd mają mniejszą masę i większą szybkość. Jest to strumień elektronów lub pozytronów, poruszający się z prędkością bliską do prędkości światła. Ma mniejszą masę niż promieniowanie alfa. Dlatego jest w stanie podróżować dalej przez powietrze, ale wciąż charakteryzuje się niską przenikalnością. Aluminium, miedziana blacha czy nawet odpowiedni kombinezon całkowicie blokują ten typ promieniowania.
Promieniowanie gamma - γ
Promieniowanie gamma w przeciwieństwie do wyżej wymienionych nie zawiera cząsteczek. Jest to silna forma promieniowania elektromagnetycznego. Promieniowanie gamma wytwarzane jest w wyniku przemian jądrowych oraz zderzeń jąder lub cząstek subatomowych. Promieniowanie gamma jest silnie przenikalne. Przenikalność promieniowania jest tak wielka, że 10-cio centymetrowa osłona z ołowiu lub 75-cio centymetrowa ściana z betonu powstrzyma jedynie 1/1000 mocy tego promieniowania. Promieni gamma używa się do leczenia raka przy radioterapii, oraz sterylizacji sprzętu medycznego i produktów spożywczych. Ma swoje zastosowanie również podczas poszukiwania ropy i gazu ziemnego.
Promieniowanie jest częścią naszej planety i jest wszechobecne. Jesteśmy na nie wystawieni na co dzień, gdyż jest emitowane przez skały gruntowe, słońce, a śladowe ilości radioaktywnego potasu można odnaleźć nawet w... bananach! Są to jednak śladowe ilości bez najmniejszej możliwości zaszkodzenia naszemu organizmowi. Zawarty w nich potas mimo ułamka procenta promieniotwórczości jest zdecydowanie potrzebny w naszym organizmie i nie należy go unikać. Jeżeli jednak pracujesz z wykorzystaniem silnego promieniowania jonizującego warto zainwestować w osłony przed promieniowaniem jonizującym. Istnieją firmy zdolne przeprowadzić inspekcje stwierdzające poprawność działania osłon w twoim zakładzie, jak również przeprowadzić odpowiednie szkolenia i jednocześnie zaprojektować osłony spełniające twoje potrzeby. Na terenie Bydgoszczy usługi takie zapewnia Kamil Kamiński Ochrona Radiologiczna. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej kliknij TUTAJ.
Nadesłał:
w.jagodzinska
|
