2018-10-10
Niestety ludzki organizm ciągle się starzeje, a z wiekiem dopada nas coraz więcej schorzeń. Dzięki diagnostyce laboratoryjnej zmniejszymy ryzyko ich rozwoju, jak i zwiększymy szanse skutecznego leczenia. Osoby po 50-tce powinny wykonywać morfologię, lipidogram, badania w kierunku chorób nerek czy oznaczać poziom glukozy.

Czynniki starzenia się organizmu.
Fizjologii nie da się oszukać. Ludzki organizm podlega procesowi starzenia - z biegiem lat wydolność procesów biochemicznych spada, możliwości regeneracyjne tkanek zmniejszają się, a komórkowe mechanizmy naprawcze zawodzą. Dochodzi do kumulacji oddziaływania szkodliwych czynników środowiskowych, przewlekłego przyjmowania leków, niezdrowego stylu życia.

Jakie dolegliwości?
Dlatego z wiekiem dopada nas coraz więcej schorzeń, wśród których prym wiodą różnego rodzaju dolegliwości bólowe i choroby układu krążenia (m.in. nadciśnienie, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu). Pojawiają się też problemy z kośćmi i stawami, wzrasta ryzyko zapadnięcia na cukrzycę, choroby układu moczowego, tarczycy czy nowotwory.

Profilaktykę rozwoju pełnoobjawowej choroby bądź jej skuteczne leczenie umożliwia wczesne wykrycie zaburzeń zdrowotnych. I tu z pomocą przychodzi diagnostyka laboratoryjna.

Morfologia.
Chcąc ocenić ogólny stan zdrowia, obojętne czy dziecka, czy osoby dojrzałej, zaczynamy od morfologii. Nieprawidłowości jej wyników najczęściej obrazują zaburzenia innych procesów w organizmie jak np. spadek liczby czerwonych krwinek i poziomu hemoglobiny na skutek upośledzenia wchłaniania witaminy B12 czy wzrost liczby leukocytów w odpowiedzi na toczącą się infekcję, ale mogą też bezpośrednio informować o stanach patologicznych w obrębie układu krwiotwórczego (np. białaczkach).

Oznaczenie poziomu glukozy we krwi.
Jest jednym z badań, których coroczne wykonanie zaleca się już 20-latkom. Wiąże się to z częstym występowaniem zaburzeń gospodarki węglowodanowej w społeczeństwie, potencjalnie bardzo groźnymi następstwami cukrzycy, a zarazem udokumentowanym związkiem między występowaniem tej choroby, a czynnikiem w przeważającej mierze modyfikowalnym - stylem życia.

Lipidogram.
Zmieniając sposób odżywiania i spędzania wolnego czasu, możemy też wpłynąć na parametry lipidogramu, którego wartości odzwierciedlają stan gospodarki lipidowej organizmu. Jest on oznaczany w celu stwierdzenia zaburzeń poziomu: cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL (dobrego), LDL (złego), cholesterolu nie-HDL, a także trójglicerydów.

Stężenia cholesterolu całkowitego, jak i LDL oraz nie-HDL są bezpośrednio powiązane z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Uświadomić sobie trzeba, że zmiany stłuszczeniowe, w naczyniach krwionośnych, można stwierdzić już u 2-latków, a z wiekiem odkładanie złogów cholesterolowych nasila się. W 5-6. dekadzie życia zapadalność na choroby układu krążenia jest największa.

Stężenia elektrolitów.
Dla właściwej pracy serca ważne są też prawidłowe stężenia elektrolitów: sodu i potasu. Zaburzenia ich poziomu mogą powodować zaburzenia rytmu serca (arytmię), obrzęki i nadciśnienie.

Poziom kwasu moczowego.
Warto też kontrolować poziom kwasu moczowego. Relatywnie niedawno odkryto, że jego nadmiar (hiperurykemia) może uszkadzać naczynia krwionośne, pogłębiając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Za to już w XIX wieku stwierdzono, że przyczyną znanej od starożytności dny moczanowej, jest podwyższenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Napad tej choroby to bardzo silny ból stawów, najczęściej palców stóp i śródstopia. Do rozwoju dny prowadzi dieta bogata w puryny (mięso, podroby, owoce morza) i nadużywanie alkoholu, a jej ryzyko jest większe u mężczyzn po 40. roku życia i u kobiet po menopauzie.

Choroby nerek.
Z wiekiem rośnie też ryzyko rozwoju chorób nerek. Wydolność tego narządu zmniejsza się m.in. na skutek przewlekłego stosowania leków oraz chorób współistniejących, jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Schorzenia te stanowią więc bezwzględne wskazanie do monitorowania stanu zdrowia nerek!

Kreatynina i cystatyna C.
Badania krwi, takie jak kreatynina i cystatyna C, oceniają sprawność filtracji kłębuszkowej, procesu w którym nerki oczyszczają krew ze zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Kreatynina jest badaniem podstawowym w tym zakresie, cystatyna C jest bardziej miarodajna u osób z marskością wątroby, bardzo otyłych, niedożywionych lub z bardzo niską masą mięśniową.

Na podstawie obu tych parametrów wyliczyć można tzw. współczynnik filtracji kłębuszkowej. Jego obniżona wartość wskazuje na zaburzenia pracy nerek, ale jest też pośrednim czynnikiem ryzyka zawału serca, ostrego incydentu wieńcowego lub udaru mózgu, zgodnie z kardiologicznym sloganem: "Chroń nerki, ocal swoje serce".

Białko w moczu.
Markerem uszkodzenia nerek jest pojawienie się białka w moczu. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, najbardziej wiarygodną metodą, która pozwala na wykrycie nawet nieznacznego białkomoczu (dawniej nazywanego mikroalbuminurią) jest wyznaczenie stosunku albuminy do kreatyniny (ACR) w pojedynczej próbce moczu. Optymalnie powinna to być pierwsza poranna próbka moczu, ale dopuszcza się też oznaczenie w tzw. przygodnej próbce moczu. Nieprawidłowości powyższych parametrów laboratoryjnych, które utrzymują się powyżej 3 miesięcy, stanowią podstawę rozpoznania przewlekłej choroby nerek.

Zdrowa jesień (życia).
Z myślą o osobach w kwiecie wieku, ogólnopolska sieć laboratoriów medycznych Diagnostyka, we wrześniu 2018 r., uruchomiła kampanię edukacyjno-profilaktyczną Zdrowa jesień (życia). Podczas jej trwania, można skorzystać z 2 pakietów badań (dla kobiet i mężczyzn), w obniżonej o około 50% cenie. Bony na badania w cenie 99 zł, można pobrać ze strony https://www.zdrowajesien.diag.pl/ do końca listopada, a zrealizować do końca grudnia 2018 roku.

Można wykorzystać je samodzielnie lub ofiarować bliskiej osobie. Proponowane pakiety są optymalne dla osób po 50. roku życia, ale wyniki zawartych w nich badań, mogą być pomocne zarówno ludziom młodszym, jak i starszym - nie ma więc ograniczeń wiekowych.

Badania wg. płci.
Pakiety zawierają po 17 specjalnie dobranych badań. Część z nich jest wspólna dla kobiet i mężczyzn tj. morfologia, glukoza, lipidogram, kreatynina, ACR, elektrolity (Na, K) i kwas moczowy. Natomiast pozostałe badania w pakietach, dobrane są pod kątem płci tj.:
- dla kobiet: RF, wapń, fosfor, wit. D, TSH
- dla mężczyzn: GGTP, ALT, cholinesteraza, PSA, testosteron.

Dla kobiet.
W związku z menopauzą, kobiety są szczególnie zagrożone osteoporozą (stąd w zestawie badanie wapnia, fosforu i witaminy D3), częściej niż mężczyźni zmagają się z chorobami stawów - stąd RF (czynnik reumatoidalny). Szczyt zachorowań na choroby tarczycy u kobiet przypada na 50-60 rok życia, ponad 8-krotnie częściej występują one u kobiet niż u mężczyzn - stąd TSH w pakiecie dla Pań.

Dla mężczyzn.
Mężczyźni natomiast częściej zapadają na choroby wątroby, co może mieć związek z wysokotłuszczową dietą czy nadmiernym spożywaniem alkoholu, dlatego w ich pakiecie znalazło się oznaczanie enzymów wątrobowych (ALT, GGTP i cholinoesterazy). Typowo męskim badaniem, które należy wykonywać corocznie, po ukończeniu 50. roku życia, jest PSA, czyli marker raka prostaty. W pakiecie dla mężczyzn znalazło się również badanie testosteronu, czyli podstawowego hormonu odpowiedzialnego za męską witalność.

Nadesłał: agencja_pyry