Potrzeba czasu, by społeczeństwo przyzwyczaiło się do każdej nowości technologicznej. Tym bardziej, jeśli korzystanie z niej wiąże się z przepływem gotówki lub ryzykiem informatycznym. Kiedy w Polsce ruszały pierwsze sklepy internetowe, a potem aukcje, większość Polaków nie miała zaufania do sieciowych transakcji.

Musiało upłynąć kilka lat, zanim zaakceptowaliśmy robienie zakupów przez Internet. Podobnie było z bankowością elektroniczną i systemami rezerwacji podróży, biletów czy wycieczek zagranicznych. Dziś nie wyobrażamy sobie życia bez możliwości załatwienia wielu spraw przez Internet. W tym kontekście na rynku pojawia się model SaaS, który może zmienić życie wielu firm i ludzi, i który wymaga czasu, by być w pełni zaakceptowanym przez internautów.

Czym jest SaaS?

SaaS (z ang. Software as a Service) to sposób udostępniania oprogramowania jego użytkownikom. Tradycyjnie sprzedaż oprogramowania bazuje na wykupieniu przez użytkownika licencji, a następnie instalowaniu oprogramowania na jego komputerze. SaaS to zmienia. Użytkownik ma do dyspozycji oprogramowanie, chociaż go nie kupuje. „W SaaS użytkownicy nie kupują licencji, ani nie instalują aplikacji u siebie. Otrzymują za to login i hasło i po wejściu na odpowiedni adres internetowy mogą w przeglądarce korzystać z jego pełnej funkcjonalności. To wytwórca oprogramowania administruje oprogramowaniem na swoich serwerach, a także odpowiada za jego rozwój, aktualizacje i niezawodność” – mówi Tomasz Słoniewski, Research Manager z firmy badawczej International Data Corporation (IDC). SaaS zmienia więc system opłat z tytułu użytkowania oprogramowania. Co więcej, klienci nie muszą kupować komponentów sprzętowych (np. dodatkowej pamięci lub serwera). Z reguły opłacają jedynie z góry określony abonament za prawo do użytkowania aplikacji. Właściciel oprogramowania niejako je wynajmuje użytkownikom, którzy korzystają z niego zdalnie, przez Internet.

Mniejsze koszty, większa mobilność

SaaS niesie wiele korzyści zarówno dla użytkowników Internetu, jak również dla innowacyjnych firm informatycznych. Oprogramowanie, za które płaci się jedynie niewielki abonament, to dla wielu managerów szansa na znaczne oszczędności. Szczególnie małe i średnie firmy, które stanowią ogromny segment rynku, są zainteresowane SaaS. W ich oczach ważniejszą korzyścią od potencjalnych oszczędności jest swoboda i większa mobilność. Z systemów można korzystać z dowolnego komputera, który ma łączność z Internetem, co oznacza, że pracę biurową można wirtualizować. „SaaS to możliwość zdalnego dostępu np. do plików, poczty elektronicznej i wielu aplikacji biurowych bez potrzeby przebywania w biurze. Model ten pozwala firmom ograniczać infrastrukturę sieciową. To nieocenione korzyści dla firm o rozproszonych strukturach, korzystających z telepracy, a także osób, które muszą często podróżować lub pracują zdalnie w grupach roboczych” – tłumaczy Sylwia Piskorska, która w Edge Solutions odpowiada za sprzedaż IntraOut, platformy do zarządzania komunikacją w firmach oferowanej wyłącznie w modelu SaaS. Korzyści dopełnia bezpieczeństwo informacji. Są one bowiem przechowywane na serwerach właściciela oprogramowania, które spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa. „Firmy informatyczne dokładają wielu starań, by zapewnić swoim użytkownikom bezpieczeństwo. Chodzi bowiem o ich reputację, pomyślność biznesu w długim terminie, a także przekonanie sceptycznych użytkowników, którzy mają opory przed składowaniem części swoich danych na zewnętrznych serwerach” – dodaje Tomasz Słoniewski z IDC.

Jak się rozwija SaaS?

Wraz z rozwojem Internetu w Polsce systematycznie rośnie zainteresowanie SaaS. Zdaniem IDC dekoniunktura sprzyja rozwojowi SaaS, bowiem model ten daje firmom możliwości wdrażania programów oszczędnościowych. W roku 2009 rynek SaaS rozwijał się w tempie ok. 40 proc. Według badań Forrester Research w roku 2008 SaaS stanowił jedynie 1 proc. ogółu wydatków firm do zarządzania infrastrukturą informatyczną. Dynamika wzrostu jest jednak ogromna, bowiem prognozy wskazują, że w ciągu trzech najbliższych lat udział ten wzrośnie do ponad 10 proc. Gartner z kolei szacuje, ze światowy rynek SaaS w ub. r. wart był ok. 7,5 mld dolarów, a do roku 2013 ma się on podwoić, stawiając SaaS wśród powszechnie obowiązujących standardów biznesowych.

Rynek już oferuje wiele rozwiązań dostępnych wyłącznie przez Internet. Wśród nich są systemy do zarządzania relacjami z klientami, obsługi finansowo-księgowej, wspomagające telekomunikację i wewnętrzny obieg informacji, a nawet systemy ERP. Dla firm informatycznych SaaS daje możliwości poszerzania rynku o nowe grupy użytkowników. „Z reguły oprogramowanie udostępniane na odległość można sprzedawać przez Internet, z minimalnym udziałem człowieka. Fakt ten ma dodatkowy wpływ na możliwość oferowania usług po bardzo atrakcyjnych cenach. Sprzedaż na odległość, bez handlowców oznacza też względną łatwość w eksportowaniu usług. Wystarczy udostępnić oprogramowanie w odpowiedniej wersji językowej” – dodaje Sylwia Piskorska z Edge Solutions. „Producenci oprogramowania liczą na korzyść skali: po przekroczeniu pewnej masy krytycznej SaaS może być dla nich jednym z głównych źródeł przychodów” – mówi Tomasz Słoniewski z IDC.

Za granicą w promocję SaaS zaangażowały się wielkie koncerny informatyczne. W Polsce SaaS to przede wszystkim poszukiwanie nisz rynkowych. Rynek ten dopiero startuje. „Z ekonomicznego punktu widzenia najważniejsze w SaaS jest to, że małe i średnie firmy, a także mikrofilmy mogą mieć dostęp do różnego rodzaju aplikacji, na które dotychczas nie mogły sobie pozwolić ze względu na wysoki koszt licencji” – mówi Sylwia Piskorska. Abonament płacony w ramach SaaS przynajmniej zachęca do rozważania zasadności inwestycji, podczas gdy wcześniej wiele małych firm nie było stać na inwestycje w specjalistyczne oprogramowanie.

SaaS jest dla wielu firm okazją rynkową. Systematycznie rośnie popyt na tego rodzaju rozwiązania, co dodatkowo zachęca twórców oprogramowania do tworzenia zupełnie nowych ofert. W Polsce spośród ważniejszych przykładów usług udostępnianych w modelu SaaS można wymienić:

• IntraOut (www.intraout.pl), platformę zintegrowanej komunikacji synchronizującą się z telefonem komórkowym, oferującą zarządzanie obiegiem informacji, VoIP i centralę telefoniczną PBX, firmy Edge Solutions,

• iPartner24 (mis24.pl) wspomagające m.in. zarządzanie dokumentami firmy mis24,

• iFirma (ifirma.pl) wspomagające prowadzenie księgowości,

• NetCRM (netcrm.pl) do zarządzania relacjami z klientami,

• Comarch e-OPT!MA (cdn-optima.pl) wspierające obszarze ERP.