2009-06-22
Zanim przedsiębiorstwo sięgnie po zewnętrze metody finansowania działalności warto rozważyć metody, które są bardziej dostępne. Można tutaj wyróżnić finansowanie wewnętrzne, do którego zalicza się między innymi zysk netto, amortyzację, przekształcenie majątku, przekształcenie kapitału oraz rezerwy.

Każde przedsiębiorstwo posiada majątek trwały i obrotowy, który jest niezbędny do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej.

Finansowanie poszczególnych składników majątku może pochodzić z dwóch źródeł:

• kapitałów własnych,
• kapitałów obcych.

Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że kapitały własne pochodzą od samego przedsiębiorstwa lub jego akcjonariuszy czy udziałowców, a kapitały obce pozyskiwane są z zewnątrz - z otoczenia, w którym działa dane przedsiębiorstwo.

Jednym ze źródeł finansowania przedsiębiorstw kapitałem własnym jest finansowanie wewnętrzne, do którego można zaliczyć zysk netto, amortyzację, przekształcenie majątku, przekształcenie kapitału oraz rezerwy. Wewnętrzne finansowanie kapitałem własnym umożliwia przedsiębiorstwu zwiększenie jego płynności, co umacnia jego pozycję konkurencyjną na rynku. Bezpośrednio wpływa na kształtowanie działalności operacyjnej, a pośrednio oddziałuje na finansowanie działalności rozwojowej.

Zysk netto i amortyzacja

Głównym źródłem finansowania w rentownym przedsiębiorstwie powinna być nadwyżka finansowa, na którą składają się zysk netto z danego roku obrotowego oraz odpisy amortyzacyjne. Zysk netto uważany jest za podstawowe źródło finansowania przedsiębiorstw. Jednostki generujące wysokie zyski podnoszą swoją niezależność gospodarczą oraz zdolność kredytową, są postrzegane przez otoczenie jako pewne instytucje. Łatwiej wtedy znaleźć dodatkowe zewnętrzne źródła finansowania, ponieważ instytucje kredytowe nie obawiają się o trudności w odzyskaniu kapitału, a inwestorzy, zainteresowani przede wszystkim maksymalizacją zysku netto, spodziewają się wysokiego zwrotu z powierzonego kapitału.

Obok zysku netto drugim wewnętrznym źródłem finansowania tworzącym nadwyżkę finansową w przedsiębiorstwie są odpisy amortyzacyjne. Rozmiary amortyzacji zależą przede wszystkim od wielkości majątku trwałego i metod jej wyliczania. Amortyzacja mierząc stopień zmniejszania się wartości początkowej majątku trwałego, informuje o stopniu jego zużycia i jest istotną przesłanką dla decyzji inwestycyjnych. Pośredniczy także w przenoszeniu wartości zużycia majątku trwałego do kosztów całkowitych przedsiębiorstwa oraz w znaczący sposób wpływa na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Uwzględnienie amortyzacji w kosztach uzyskania przychodów zmniejsza podstawę opodatkowania, a co za tym idzie poziom należnego podatku dochodowego. Amortyzacja przeciwdziała dekapitalizacji majątku trwałego. Jest narzędziem tworzenia funduszy środków finansowych, zwanych funduszami amortyzacyjnymi, które przeznaczane są na inwestycje zastępowania zużytego majątku trwałego. Zasady odpisów amortyzacyjnych są normowane przepisami prawa. Istnieje jednak pewna swoboda co do wyboru metody amortyzacji, a zarządzający, kierując się racjonalnymi przesłankami, powinni wybierać najbardziej efektywne dla ich przedsiębiorstwa. Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest stosowanie podwyższonych stawek amortyzacyjnych. Jest to szczególnie opłacalne dla przedsiębiorstw, które nie korzystały z ulg inwestycyjnych. W każdym przedsiębiorstwie, niezależnie od formy prawnej, fundusz amortyzacyjny w całości pozostaje do dyspozycji przedsiębiorstwa.
Rezerwy

Źródłem finansowania inwestycji mogą być też niewykorzystane rezerwy, tworzone w związku z ryzykiem bieżącej regulacji zobowiązań i wystąpienia zjawisk nadzwyczajnych. Rezerwy dają przedsiębiorstwu gwarancję utrzymania płynności finansowej na wypadek zajścia zjawisk nadzwyczajnych. Jeśli w danym roku nie zostaną one wykorzystane to mogą zostać potraktowane jako zyski nadzwyczajne i wykorzystane w procesach inwestycyjnych. Inny rodzaj rezerw stanowią lokaty wygospodarowanego zysku w finansowe składniki majątku o charakterze krótkoterminowym. Są one traktowane jako instrument stabilizujący bieżącą równowagę finansową przedsiębiorstwa.

Wśród rezerw długookresowych duże znaczenie dla gospodarki finansowej przedsiębiorstwa ma fundusz emerytalny. Przynosi on przedsiębiorstwu podwójną korzyść. Po pierwsze składki na ten fundusz traktowane są jako koszty uzyskania przychodu, przez co wpływają na obniżenia podstawy opodatkowania po drugie pozostają one w dyspozycji przedsiębiorstwa przez okres zatrudnienia pracownika. Środki zgromadzone na funduszu są jednocześnie zobowiązaniem przedsiębiorstwa wobec pracownika i naliczane są od nich odsetki. W związku z faktem, że nie są one na bieżąco wypłacane przedsiębiorstwo może traktować je jako dodatkowe źródło finansowania.

Przekształcenie majątku i przekształcenia w sferze kapitałów

Pozostałe źródła własnego finansowania wewnętrznego wiążą się z przekształceniami w sferze majątku i kapitałów przedsiębiorstwa. Polegają one na sprzedaży nieefektywnie wykorzystywanych elementów majątku, uwalnianiu kapitału przez przyśpieszanie rotacji majątku obrotowego, chociażby w drodze aktywizacji sprzedaży zapasów lub korzystaniu ze specjalnych rezerw.

Mało efektywnie wykorzystywany majątek może stanowić balast dla przedsiębiorstwa i obniżać jego efektywność, dlatego kadra zarządcza powinna posiadać stałą kontrolę nad wielkością majątku i stopniem jego wykorzystania. Umożliwi to racjonalizację działań w tym obszarze i maksymalizację efektywności przedsiębiorstwa. Szybszą rotację majątku obrotowego można uzyskać na drodze aktywizacji sprzedaży zapasów, prowadzenia polityki zmierzającej do minimalizacji terminów regulowania należności oraz strategii logistycznych w celu obniżenia kosztów transportu, magazynowania i innych.

Autor: Marzena Mliczak / IPO.pl

Nadesłał: ap