2018-07-12
Ściany zieleni w miejsce murów oporowych,fantazyjne ogrodzenia, obrzeża schodów tarasowych – to tylko wybrane przykłady zastosowania gazonów. Możliwości kształtowania architektonicznej przestrzeni z ich pomocą wykraczają daleko poza miejskie donice.

Wśród materiałów używanych w architekturze krajobrazu ciągle istnieje kilka elementów mniej lub bardziej niedocenianych. Dzieje się tak z różnych przyczyn. Czasami mała popularność jest skutkiem niedostatecznej wiedzy projektantów i użytkowników, czasem natomiast w grę wchodzą negatywne skojarzenia. Ten drugi przypadek dotyczy chyba również gazonów, które (przez pamiętających słusznie miniony system) kojarzone są głównie ze smutnymi betonowymi donicami na przystankach autobusowych.

Nowa architektura

Tymczasem zmieniły się i czasy i gazony. Smutne (i wszędzie jednakowe) betonowe donice zmieniły się nie do poznania. Znacznie rozszerzyły się w związku z tym także możliwości ich zastosowania. Nadal można oczywiście stosować je jako wolno stojące donice, można również konstruować z nich na przykład obrzeża schodów terenowych (świetne w tym celu są na przykład gazony Piccolo i Grande). Różnego rodzaju gazony doskonale nadają się także do budowy murów oporowych, umacniania skarp i nasypów czy konstruowania ogrodzeń. W przeciwieństwie jednak do tradycyjnie w tym celu stosowanych elementów betonowych czy murowanych, odpowiednio dobrane gazony po obsadzeniu roślinnością mogą tworzyć zielone ściany. Ich kompozycja zależy wyłącznie od inwencji projektanta, wykonawcy i użytkownika. Rosnąć tam mogą najróżniejsze rośliny, od niewielkich krzewów przez pnącza i trawy aż po mchy i porosty. Ilość możliwości jest więc niemal nieograniczona. Jest to element cenny zwłaszcza w niewielkich ogrodach w których każdy dodatkowy skrawek zieleni jest na wagę złota. Wyobraźmy sobie na przykład zielone ściany osłaniające zjazd do zagłębionego garażu. Zajmą one na działce znacznie mniej miejsca niż naturalny nasyp a jednocześnie będą wyglądać dużo lepiej niż tradycyjnie stosowany mur. Przy tym odpadnie również problem prawidłowej izolacji przeciwwilgociowej takiego muru, której brak lub nieodpowiednie wykonanie najczęściej powoduje, że zamiast zdobić lub przynajmniej nie przeszkadzać – szpecą. Tymczasem w wypadku ścian oporowych z gazonów woda opadowa przestaje być wrogiem, staje się sojusznikiem w utrzymaniu pięknej, bujnej zieleni. Jej kolejnym atutem jest umacnianie skarpy przez rozrośnięte systemy korzeniowe roślin. Gazony mogą być również wykorzystywane do tworzenia niezwykle atrakcyjnych kompozycji na znacznie większych przestrzeniach.

Możliwości tkwią w szczegółach

Aby dobrze poznać możliwości tych elementów, warto przyjrzeć się im bliżej. Tu oczywiście musi nastąpić pewnego rodzaju specjalizacja, ponieważ oferta różnego rodzaju gazonów jest dość duża i bardzo zróżnicowana. Pozostawimy więc wyroby bardziej tradycyjne (takie jak donice Piccolo i Grande) na później, a tym razem skupimy się na gazonach Verduro. Są to prostopadłościenne elementy występujące w dwóch wielkościach: Mini i Maxi. Mają one wymiary odpowiednio 34,5x34x5x12,5cm i 55x40x20cm. Nie mają dna, co w trakcie budowy pozwala na przenikanie na niższe poziomy nadmiaru ziemi, a w trakcie użytkowania umożliwia nawadnianie roślin rosnących najniżej. Zarówno jedne jak i drugie elementy występują w czterech kolorach: szarym, grafitowym, czerwonym i brązowym. Istotnym detalem gazonów Verduro są znajdujące się w przedniej części charakterystyczne zęby. Dzięki nim ustawiane na sobie elementy tworzą stabilną strukturę. Jej maksymalna wysokość to dziesięć elementów, a więc w zależności od wielkości gazonu 1,25 lub 2,0m. Takie rozwiązanie ma jednak swoje konsekwencje. Wybudowana z gazonów Verduro ściana nie będzie całkiem pionowa. Liczona w poziomie odległość od lica najniższego do lica najwyższego gazonu będzie wynosić odpowiednio 396 lub 630mm. Doliczając do tego szerokość samego elementu na tak wysoką ścianę należy więc przewidzieć pas o szerokości 74,1cm (gazony Mini) lub103cm (gazony Maxi). Jako oparcie całej struktury służy fundament z betonu klasy B20 pod najniższym rzędem gazonów.

Konstrukcja z gazonów Verduro jest również w pewnym sensie ażurowa. Oznacza to, że między elementami betonowymi widoczna będzie ziemia (zarośnięta roślinnością lub nie). Oznacza to również, że do zasypywania konstrukcji nie powinno się używać gruntu o zbyt małej spoistości.

Istnieje oczywiście możliwość wznoszenia konstrukcji wyższych niż dziesięć elementów. Jedną z metod jest w tym wypadku przesunięcie skarpy, tak aby po każdym 10-elementowym fragmencie pionowym znajdowało się odpowiednio duże wypłaszczenie. Możliwe jest także wznoszenie ciągłych ścian wyższych niż dwa metry. W każdym jednak z tych przypadków wymagane są konsultacje z projektantem i stworzenie projektu uwzględniającego m.in. indeks zagęszczenia gruntu, jego spoistość i siły związane z naporem mas ziemnych.

Bardziej szczegółowe informacje na temat aranżacji przestrzeni miejskiej małą architekturą, można znaleźć na stronie: https://kostkabrukowa.buszrem.pl/projects/gazony-3/

Układanie ściany oporowej z gazonów (rys. Buszrem)

Pierwszą czynnością w trakcie wykonywania ściany oporowej z gazonów Verduro jest przygotowanie fundamentu. Jest to bardzo prosta ława fundamentowa grubości około 30cm z betonu B20. Kolejny krok to układanie gazonów. Maksymalna wysokość ściany bez przeprowadzania dodatkowych prac konstrukcyjnych to dziesięć rzędów. W trakcie układania gazony powinny być na bieżąco wypełniane ziemią – przy czym ze względu na przyszłe nasadzenia nie zawsze może być to grunt pochodzący z wykopu albo kształtowanej skarpy. Po zakończeniu prac pozostaje obsadzenie ściany roślinnością.

1. Wykop pod fundament

2. Fundament betonowy

3. Gazony Verduro

4. Wypełnienie ziemią roślinną

5. Uzupełniana skarpa

Nadesłał: nota bene