Każdy przedsiębiorca zakładając firmę, musi się liczyć z tym, że może dojść do sytuacji, w której w razie kłopotów finansowych, będzie zmuszony rozważyć możliwość ogłoszenia upadłości. Przejściowa niewypłacalność może zdarzyć się każdemu, wiele osób wyjdzie z kłopotów, ale będą też takie, które sobie z nimi nie poradzą. W obecnej sytuacji, w kryzysie związanym z pandemią koronawirusa, coraz więcej osób staje przed tą trudną decyzją. Warto pamiętać, że upadłość przeprowadzona we właściwy sposób, przy pomocy specjalistów, może uchronić część majątku firmy i w krótkim czasie wznowić działalność. Przedstawiamy krótki poradnik dla przedsiębiorców, w którym krok po kroku wyjaśniamy proces postępowania upadłościowego. Na każdym etapie wskazujemy najczęstsze błędy i trudności.

Krok 1. Wniosek o ogłoszenie upadłości

Po analizie sytuacji finansowej i podjęciu decyzji o ogłoszeniu upadłości należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli upadłość ogłasza osoba prawna, wniosek może złożyć każdy, kto jest uprawniony do reprezentowania jej interesów. Na tym etapie należy pamiętać o obowiązujących terminach. Wniosek o ogłoszenie upadłości należy złożyć najpóźniej w ciągu 2 tygodni od dnia wystąpienia podstawy do ogłoszenia upadłości. Przekroczenie tego terminu jest jednym z częstszych błędów. W takim przypadku przedsiębiorcy narażają się na odpowiedzialność odszkodowawczą, a w skrajnych przypadkach również karną. Trzeba również pamiętać, że wniosek o ogłoszenie upadłości należy złożyć w sądzie gospodarczym właściwym dla przedsiębiorstwa.

Krok 2. Sposób przeprowadzenia upadłości

Na tym etapie należy zdecydować w jaki sposób zostanie przeprowadzone postępowanie upadłościowe. Do wyboru są dwie możliwości; z możliwością zawarcia układu z wierzycielami, czy upadłości wraz z likwidacją majątku. Określenie typu postępowania jest podstawą wniosku o ogłoszenie upadłości, jest również kluczowe z punktu widzenia przyszłości dłużnika i jego majątku.  Przesłanką do zaakceptowania układu naprawczego przez sąd będzie przede wszystkim wykazanie prawdopodobieństwa, że kontynuacja działania przedsiębiorstwa pozwoli na zaspokojenie wierzycieli w wyższym wymiarze niż jego likwidacja. Układ może zostać zaproponowany zarówno przez dłużnika, jak i przez wierzyciela w zależności od tego, który z nich występuje do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.

Krok 3. Zabezpieczenie majątku dłużnika

Na tym etapie właściwy sąd zabezpiecza majątek dłużnika lub stosuje inne sposoby zabezpieczenia majątku. Celem postępowania zabezpieczającego jest ochrona interesów stron postępowania sądowego. W przypadku zgody na układ naprawczy zarządzanie majątkiem pozostaje w rękach dłużnika, którego jednak poczynania kontrolowane są przez nadzorcę sądowego. Jeżeli natomiast dochodzi do upadłości likwidacyjnej dłużnik traci prawo do gospodarowania swoim majątkiem na rzecz syndyka.

Krok 4. Zgromadzenie wierzycieli 

Po stwierdzeniu przez sąd zaistnienia podstaw od ogłoszenia upadłości należy zwołać pierwsze zgromadzenia wierzycieli. Służy ono między innymi do przyznania zadań i uprawnień do rozstrzygania przeznaczenia upadłego majątku. Nie ma potrzeby zwoływania zgromadzenia, jeśli jest oczywiste, że dalsze postępowanie będzie przeprowadzane w trybie likwidacji upadłego majątku, lub gdyby wiązało się to z nadmiernymi kosztami. Przesłanką do niezwoływania wstępnego zgromadzenia wierzycieli jest sytuacja, w której suma spornych wierzytelności przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności.

W czasie zebrania wierzycieli następuje spis wierzytelności, po jego zakończeniu mogą oni na drodze uchwały podjąć decyzje o sposobie postępowania upadłościowego oraz dokonać wyboru rady wierzycieli. Na tym etapie możliwe jest również zawarcie układu.

Krok 5. Decyzja o upadłości

Sąd ogłasza upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w ten sposób wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż w razie przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika. Jeżeli nie ma pewności, co do możliwości zawarcia układu, ogłaszana jest upadłości likwidacyjna. Jeżeli majątek dłużnika nie wystarczy na pokrycie zobowiązań, wniosek o upadłość zostanie przez sąd oddalony.  W momencie ogłoszenia upadłości wierzyciele mają możliwość dochodzenia swoich roszczeń wobec dłużnika już jedynie w trybie postępowania upadłościowego. Majątek dłużnika, w tym także ten nabyty przez upadłego w trakcie trwania postępowania upadłościowego, staje się majątkową masą upadłościową, której celem jest zaspokojenie wierzycieli. 

Na koniec należy wspomnieć, iż w praktyce nie każdy przedsiębiorca może ogłosić upadłość. O tym bowiem decyduje sąd, a ten odrzuci wniosek, jeżeli majątek dłużnika jest zbyt mały, by mógł zaspokoić koszty postępowania sądowego. Celem ogłoszenia upadłości jest bowiem przede wszystkim zaspokojenie wierzycieli, a fakt posiadania nikłego majątku z góry przesądza o braku takiej możliwości.