2014-11-07
Skok cywilizacyjny, jaki dokonał się na polskiej wsi w ciągu ostatnich kilkunastu lat jest nieporównywalny z żadnym innym. Dziś rolnictwo to nowoczesny dział gospodarki, zaopatrujący w żywność krajowych konsumentów oraz dostarczający produkty najwyższej jakości na rynki zagraniczne.

Remigiusz Stupnicki, ekspert Idea Expert

Mnogość państwowych zachęt czy dopłat płynących z UE nie zaspakaja potrzeb rolników, którzy muszą inwestować w rozwój swoich gospodarstw. Najbardziej prężni szukają zewnętrznych form finansowania działalności. Niestety, w oczach banków komercyjnych, rolnik, mimo, że nowoczesny, to jednak nieatrakcyjny. Gdzie w takim razie szukać finansowego wsparcia?

Ciężki kawałek chleba
Działalność rolnicza do łatwych nie należy. Wymaga nie tylko bardzo ciężkiej i systematycznej pracy, ale także ciągłego rozwoju oraz inwestycji, choćby w środki produkcji i dbania o to, aby wyprodukowane towary były wysokiej jakości i szybko znajdowały zbyt. Z drugiej strony, rolnictwo to jeden z najbardziej nieprzewidywalnych sektorów produkcji. Wpływ warunków pogodowych czy decyzji politycznych może w ciągu kilku dni zniweczyć ogromny wysiłek czy nakłady finansowe wkładane w konkretną działalność w przeciągu całego roku.

Gdzie szukać wsparcia

W Polsce działalnością rolniczą zajmuje się 4,5 mln osób. 99,1 proc. z nich, prowadzi gospodarstwa indywidualnie. Mimo, że skrupulatnie spłacają swoje zobowiązania i ciężko pracują na to, aby ich wysiłki przyniosły oczekiwany plon to stabilność dochodów w tym sektorze jest jedną
z najniższych w całej gospodarce. To z kolei rzutuje na fakt, że wiele banków nie chce brać na siebie ryzyka, które charakteryzuje działalność rolniczą i nie jest zainteresowanych finansowaniem ich w jakiejkolwiek formie. A przecież każda działalność gospodarcza, rolnicza w szczególności, wymaga dużych nakładów inwestycyjnych by się rozwijać. Na co w takim razie mogą liczyć rolnicy, którzy muszą korzystać z zewnętrznego finansowania?

Rolnicze dopłaty

Rolnicy mogą ubiegać się o dopłaty krajowe, jak i unijne. Przyjmowaniem wniosków i dalszym procedowaniem zajmuje się Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W przypadku unijnych dopłat, płatności dokonywane są w ramach bezpośrednich programów wsparcia na wniosek rolnika składany od 15 marca do 15 maja 2015r. Katalog płatności bezpośrednich na rok 2015 obejmuje: jednolitą płatność obszarową, płatność na zazielenienie, płatność dla młodych rolników, płatność dodatkową, płatności na produkcję, płatności w ramach przejściowego wsparcia krajowego. Szczegółowe informacje dostępne są na stronach www.arimr.gov.pl. Pomoc krajowa Agencji dotyczy wsparcia rolników w ramach budżetu krajowego. Udzielana jest ona w formie dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów inwestycyjnych i klęskowych, poręczeń spłaty kredytów studenckich, dofinansowania kosztów ponoszonych przez producentów rolnych na utylizację padłych zwierząt, dofinansowania kosztów poniesionych na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw i oznaczeń geograficznych pierwotnych produktów rolnych.

Inne formy finansowania

Rolnictwo wymaga stałych inwestycji. Koszty środków produkcji rosną z roku na rok, a nowe przepisy unijne zobowiązują rolników do spełnienia szeregu tzw. wymogów ekologicznych. Na to, by z własnej kieszeni wyłożyć odpowiednie środki stać tylko niewielu. Z drugiej strony zrezygnowanie z zakupu np. wydajnego kombajnu czy ciągnika, może oznaczać spowolnienie produkcji lub przekreślić szanse na zapewnienie konkurencyjności rolnika na rynku. Gdzie w takim razie powinni szukać wsparcia i na co tak naprawdę mogą liczyć rolnicy?

Kredyt inwestycyjny - w banku lub z dopłatą ARiMR

Największe wsparcie, na jakie mogą liczyć rolnicy dotyczy kredytów inwestycyjnych. Oferowane są one przez banki komercyjne samodzielnie lub z dopłatami ARiMR. Kredyty oferowane we współpracy z Agencją są przeznaczone na wydatki związane z rozbudową gospodarstwa poprzez zakup gruntów rolnych, maszyn i urządzeń oraz stad podstawowych. By uzyskać kredyt na preferencyjnych zasadach wymagany jest wkład własny od 10 do 30 proc. Maksymalna wartość kredytu to 4 mln złotych. Oprocentowanie takiego kredytu to nie więcej niż 1,3 stopy redyskonta weksli, co obecnie wynosi 3 proc. w skali roku. Dodatkowo połowę odsetek spłaca Agencja, co oznacza także mniejsze wymagane zabezpieczenie właśnie o tę kwotę. Minusem są jednak dość skomplikowane procedury.

W przypadku banków komercyjnych oferty są nieco gorsze. Nie dość, że są droższe - oprocentowanie waha się w przedziale 6-8 proc. w skali roku, to jeszcze banki wymagają ustalenia lepszego zabezpieczenia dla udostępnionych środków. Najczęściej żądają ustanowienia hipoteki na nieruchomości niewchodzącej w skład gospodarstwa rolnego. Kredyty zazwyczaj oferowane są na 15 lat, z możliwością wydłużenia okresu kredytowania. Wymagane jest wówczas poręczenie Funduszu Poręczeń Unijnych.

Kredyt obrotowy

W przeciwieństwie do ARiMR, banki komercyjne mają w swojej ofercie kredyty przeznaczone na finansowanie działalności bieżącej, czyli zakup np. pasz, nasion, paliwa rolniczego. Środki te są znacznie mniejsze w porównaniu do kredytów inwestycyjnych, a okres kredytowania zdecydowanie krótszy. Atutem jest natomiast uproszczona procedura, która umożliwia szybki dostęp do środków finansowych bez konieczności angażowania środków własnych. W zależności od banku, wysokość takiego kredytu nie przekracza 1 mln zł, a okres spłaty 15 lat. Oprocentowanie takiego kredytu waha się w przedziale 8-10 proc. w skali roku.

Kredyt hipoteczny
Zdecydowanie najgorzej wygląda sytuacja rolników w przypadku kredytów hipotecznych. W bardzo wielu bankach rolnik nie dostanie kredytu, jeśli osiąga dochody jedynie z działalności rolniczej. W bankach, które takie kredyty oferują, rolnicy jednak nie mogą liczyć na specjalne uprzywilejowanie. Dodatkowo, często wymagany jest odpowiednio długi czas prowadzenia działalności rolniczej. Jak każdy inny klient, musi wykazać się zdolnością kredytową. Wyliczana jest ona na kilka sposobów, w zależności od banku. Osiągane dochody można udokumentować poprzez przedstawienie faktur dotyczących swojej sprzedaży z jakiegoś okresu. Czasem wymagane jest zaświadczenie z Urzędu Gminy dotyczące ilości hektarów przeliczeniowych. Konieczne także bywa przedstawienie rozliczenia z urzędem skarbowym czy KRUS. Pomocnym może okazać się wyciąg z rachunku bankowego albo istnienie dopłat bezpośrednich.

Oprócz kredytów hipotecznych, dostępne są także pożyczki hipoteczne. Z uwagi na to, że są one z reguły udzielane bez określania celu wydatków, dość często rolnicy wykorzystują takie środki na zakup maszyn lub ziemi. Wielkość pożyczki uzależniona jest od banku, który jej udziela, podobnie jak wysokość zabezpieczenia. Zazwyczaj udzielana jest na okres nie dłuższy niż 15 lat.

Banki spółdzielcze

W Polsce działa ponad 570 banków spółdzielczych, a to oznacza, że co trzecia jednostka bankowa to jednostka banku spółdzielczego. Są one mocno związane z poszczególnymi regionami, w których prowadzą działalność. Ich klientami z racji lokalnego charakteru są nie tylko instytucje samorządowe czy tradycyjnie osoby fizyczne, firmy prywatne i przedsiębiorstwa. Większość klientów stanowią właśnie rolnicy, dla których banki te przygotowują zazwyczaj specjalną ofertę. Na skutek olbrzymiej różnorodności w proponowanych ofertach m.in. związanych z charakterem danego regionu, chcielibyśmy jedynie wspomnieć, że banki spółdzielcze w swojej ofercie posiadają zarówno kredyty inwestycyjne, obrotowe jak i hipoteczne z uwzględnieniem specyfiki działalności rolniczej, co znacznie podnosi atrakcyjność ich propozycji.

Pośrednicy finansowi

Instytucje pośrednictwa finansowego najlepiej rozumieją potrzeby rolników. Dlatego proponują wsparcie finansowe ściśle dopasowane do realnych potrzeb tej grupy zawodowej. Rolnicy, którzy poproszą o poradę doradcę finansowego (np. Idea Expert) otrzymają zarówno aktualną informację na temat wszystkich możliwych form finansowania działalności, jak również szczegółowy opis kredytów „uszytych na miarę" specjalnie dla niego. Dzięki szerokiemu dostępowi do ofert specjalnych każdy rolnik może liczyć na to, że z pomocą pośrednika znajdzie możliwości finansowania odpowiednie do swoich potrzeb, związanych z gospodarstwem rolnym. Wysokość wsparcia finansowego, które można otrzymać szybko i bez zbędnych formalności wynosi maksymalnie 300 tysięcy zł, przy okresie kredytowania nawet do 120 miesięcy. Brak wymogu zabezpieczenia dodatkowo podnosi jego atrakcyjność. Warto wiedzieć, że zainteresowani rolnicy mogą liczyć także na możliwość elastycznej współpracy z przedstawicielami pośrednika, którzy są gotowi na to, aby umówić się na wizytę w domu, dzięki czemu rolnik nie będzie musiał tracić czasu na dojazd do oddziału.

Osoby, które szukają środków na prowadzenie działalności rolniczej, powinny pamiętać, by:

• Sprawdzić aktualne możliwości wsparcia przez ARiMR, mimo skomplikowanych procedur są to zazwyczaj najtańsze środki,
• Korzystać z ofert banków spółdzielczych, które mają najbogatszą ofertę, w dodatku szytą na miarę potrzeb rolników,
• Przeglądać oferty banków komercyjnych, szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych
• Korzystać z usług pośredników finansowych (np. Idea Expert), mają oni najlepszą wiedzę o aktualnych ofertach dostępnych na rynku a także oferty specjalne, które są znacznie bardziej elastyczne i lepiej dostosowane do rzeczywistych potrzeb rolników

 

 

 

 

Nadesłał: Ann Tony