W Polsce żyje prawie 6 milionów osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wśród nich 46% stanowią osoby z niepełnosprawnością psychiczną, 7,9% mentalną i 2,5% z intelektualną. Mimo, że coraz częściej podejmowany jest temat konieczności dostosowywania domów, przestrzeni publicznej oraz opieki nad osobami z niepełnosprawnością do ich potrzeb, wciąż zdecydowana większość z nich napotyka  przeszkody utrudniające samodzielne funkcjonowanie.

Mieszkania chronione szansą na samodzielność

Osoby z niepełnosprawnością w coraz większym stopniu są widoczne w życiu społecznym. Odnoszą sukcesy w biznesie, kulturze, przynoszą dumę reprezentując kraj w międzynarodowych konkursach i na Olimpiadzie. Nie jest to jednak tylko zasługa rządowych programów i kampanii społecznych. Przede wszystkim wynika to z ich własnej motywacji oraz pomocy bliskich. Aktywizacja i możliwość samodzielnego funkcjonowania to szansa nie tylko na udział osób z niepełnosprawnością w życiu społecznym i towarzyskim, ale i przyśpieszenie procesu rehabilitacji, kontynuację nauki oraz podjęcie pracy – mówi Małgorzata Salamon, dyrektor Habitat for Humanity Poland, organizacji, która od lat prowadzi programy i działania na rzecz adaptacji mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Pierwszym i najważniejszym krokiem do umożliwienia osobom z niepełnosprawnością czynnego udziału w życiu społecznym jest przejście od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności.  Polski system opieki społecznej nie zapewnia jednak w wystarczającym stopniu dostępu do dedykowanych tej grupie osób  pomocy w ich własnym, dostosowanym do potrzeb mieszkaniu lub w innych formach mieszkalnictwa wspomaganego, będących alternatywą dla dużych domów opieki.  Powszechnie stosowaną praktyką  jest umieszczanie osób z niepełnosprawnością  w placówkach opiekuńczych. Często są one usytuowane daleko od rodzinnego miasta, a instytucjonalizacja odbiera szansę na  samodzielne życie.  Tymczasem przeprowadzenie adaptacji i remontów mieszkań w celu poprawy dostępności, komfortu i bezpieczeństwa oraz dostosowanie opieki, może odegrać ważną rolę pozwalając ludziom pozostać w swoich domach i uniknąć pobytu w zakładzie.

Mieszkania chronione szansą na samodzielność

Istnieje jednak alternatywa dla domów opieki, dająca szansę na samodzielność. Są to mieszkania chronione prowadzone przez ośrodki pomocy społecznej i organizacje pożytku publicznego. Ideą tego budownictwa  jest stworzenie przestrzeni mieszkalnej z indywidualnie wydzielonymi mieszkaniami, których lokatorzy mają zapewnione wsparcie specjalistów, profesjonalnych terapeutów, psychologów, pedagogów i pracowników socjalnych. Mieszkania chronione stwarzają nie tylko warunki do samodzielnego funkcjonowania w środowisku, ale także do integracji ze społecznością lokalną. Jednak według statystyk Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w Polsce na koniec 2013 r. było ich około 637. Taka liczba w żadnym stopniu nie pokrywa stale rosnącego zapotrzebowania na ten rodzaj budownictwa – zauważa Małgorzata Salamon.

Rodziny osób wymagających szczególnej opieki są w większym stopniu narażone na ryzyko ubóstwa ekonomicznego. Jednak chcąc zapewnić swoim bliskim godne warunki do życia, odpowiednią opiekę i gwarancję bezpiecznego miejsca zamieszkania w dobrze znanym środowisku, w wielu przypadkach to właśnie one współfinansują koszty budowy mieszkań chronionych. Realizując tego typu projekt warto zwrócić się o wsparcie do fundacji takich jak Habitat for Humanity Poland, która od ponad 20 lat pomaga osobom zagrożonym wykluczeniem mieszkaniowym w Polsce.

Fundacja wspiera działania nie tylko finansowo, ale oferuje również pomoc w pozyskiwaniu darowizn w postaci materiałów budowlanych i wsparcia wolontariuszy. W latach 2011-2014 włączyła się m.in. w budowę „Domu Malwa”, Ośrodka Rehabilitacyjno-Opiekuńczego dla osób z niepełnosprawnością umysłową , składającego się z indywidualnych mieszkań chronionych. Habitat for Humanity Poland prowadzi również program mikropożyczek, które przeznaczyć można m.in. na remont lub adaptację mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej.

W ciągu ostatnich 20 lat w ramach wszystkich naszych projektów stworzyliśmy 113 lokali mieszkalnych i pomogliśmy ponad 1200 rodzinom w całej Polsce. Pieniądze na realizowanie inwestycji pochodzą z darowizn przekazywanych od naszych darczyńców, dlatego gorąco zachęcamy do włączenia się w nasze działania i przekazania 1% swojego podatku na Habitat for Humanity Poland (KRS: 0000143344) – apeluje Małgorzata Salamon.