2009-05-20
Oprócz obserwacji sfer niebieskich Mikołaj Kopernik analizował wydarzenia we współczesnej mu gospodarce.

Dzięki temu sformułował zasadę, z której wynika, że jeśli jednocześnie istnieją dwa rodzaje pieniądza, pod względem prawnym równowartościowe, ale jeden z nich jest postrzegany, jako lepszy a drugi, jako gorszy, to pieniądz lepszy będzie gromadzony, a pieniądz gorszy pozostanie w obiegu.

Innymi słowy, gorszy pieniądz wypiera lepszy z obiegu, natomiast lepszy wypiera gorszy w oszczędnościach.

Z takim samym zjawiskiem mamy do czynienia w przypadku pieniędzy papierowych, stanowiących pieniądz gorszy oraz złota uosabiającego pieniądz lepszy. Tak było przed wiekami, tak jest obecnie. Historia złota jest niezwykle bogata i nierozerwalnie związana z historią narodów, które wybierają między lepszym i gorszym pieniądzem, kreując jego ceny.
Niniejszym artykułem rozpoczynam cykl publikacji, w których przedstawię, jak zmieniały się ceny złota w obliczu wydarzeń historycznych i ekonomicznych. Okres, w jakim będziemy się poruszać to „nowa era złota", jaka rozpoczęła się z początkiem demontażu układu z Bretton Woods i trwa po dzień dzisiejszy. Przygotowując niniejsze opracowanie korzystałem z materiałow i danych World Gold Council, Global Insight, US Bureau of the Census.

Lata 1971 - 1973

Rok 1971 - średnioroczna cena złota 40,81 USD/oz

Na początku roku średnia cena rynkowa złota wyniosła około 38 USD za uncję, kolejne miesiące przyniosły niewielkie wzrosty cen. W dniu 5 maja banki centralne RFN, Szwajcarii, Belgii i Holandii postanowiły, że nie będą dłużej kupować dolarów podczas porannych interwencji. W odpowiedzi cena złota wzrosła z 39,65 do 40,30 USD za uncję.
15 sierpnia prezydent Nixon jako element pakietu stymulującego amerykańską gospodarkę, mając przy tym na celu wzmocnienie dolara, zawiesił oficjalnie wymianę dolara na złoto po 35 USD za uncję.
W dniach 17-18 grudnia ministrowie finansów państw G10 uzgodnili nowe parytety dla swych walut (Smithsonian Agreement). Przedstawiciel Stanów Zjednoczonych zobowiązał się zwrócić do Kongresu aby ten zaakceptował wzrost oficjalnej ceny złota z 35 do 38 dolarów za uncję. W grudniu 1971 r. średnia cena złota wyniosła 43,48 USD.

Rok 1972 - średnioroczna cena złota 58,22 USD/oz

Ceny złota dalej wzrastają, w kwietniu sięgają poziomu 50 USD. W maju Związek Radziecki i Republika Południowej Afryki czasowo wstrzymują sprzedaż złota, kierując część produkcji do swoich oficjalnych rezerw. Zahamowanie podaży powoduje ożywienie rynku spekulacyjnego. Ceny złota gwałtownie rosną z 50 do 57 USD za uncję w połowie maja. Na początku sierpnia cena złota osiągnęła szczyt 69,30 USD, co było reakcją na informację, że kilka krajów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zamierza stosować cenę wyższą, niż oficjalna przy wycenie swoich rezerw.
W następnych miesiącach mieliśmy do czynienia z korektą na rynku złota, która sprowadziła je do poziomu bliskiego 65 USD za uncję. Jednak była to cena o 48 proc. wyższa, niż na początku roku, co świadczy, że był to dobry rok dla złota.

Rok 1973 - średnioroczna cena złota 97,80 USD/oz

W styczniu na rynku złota utrzymuje się duża zmienność - ceny oscylują w zakresie 64 - 127 USD. Już wiadomo, że Stany Zjednoczone mają problemy gospodarcze. W następnym miesiącu komunikują o olbrzymim deficycie handlowym, co intensyfikuje rynek spekulacyjny. Cena złota osiąga poziom 70 dolarów w pierwszej dekadzie lutego. Kilka dni później, 13 lutego USA ogłaszają plan dewaluacji dolara o 10 proc. Złoto miałoby oficjalnie kosztować 42,22 USD. Na rynku cena złota skacze do 92 USD w dniu 23 lutego. W pierwszej połowie marca większość banków centralnych wstrzymuje handel walutowy według sztywnego parytetu i wprowadza płynne kursy. Brak zaufania do płynnych kursów stymuluje popyt na złoto. Zaczyna rosnąć również inflacja w Stanach Zjednoczonych, która na koniec roku była blisko 9 proc. Jak wiadomo, jest ona czynnikiem pobudzającym ceny złota.
W pierwszych dniach czerwca cena złota osiąga rekordowy poziom 127 USD, co jest również wynikiem liberalizacji rynku złota w Japonii oraz spadku wartości dolara.
W sierpniu Stany Zjednoczone i RFN mówią o możliwości wprowadzenia sprzedaży złota monetarnego  na wolnym rynku. To spowodowało korektę cen ze 117 USD do poziomu 94 USD w połowie miesiąca.
We wrześniu Kongres USA znosi zakaz posiadania złota przez obywateli, złoto lekko podrożało - na początku października jego cena wynosiła około 100 USD. W dniu 6 października, podczas żydowskiego Święta Pojednania (Yom Kippur), Egipt i Syria dokonują niespodziewanie ataku wojskowego na Izrael. Kilka dni później Organizacja Arabskich Krajów Eksportujących Ropę Naftową, ang. Organization of Arab Petroleum Exporting Countries (OAPEC ) zakomunikowała, że nie będzie sprzedawać ropy naftowej do krajów popierających Izrael, co spowodowało skok cen tego surowca do 12 USD za baryłkę. Cena złota wzrosła niewiele, do 103 USD za uncję, lecz pod koniec miesiąca powróciła do 100 USD.
W listopadzie podwójny rynek złota został formalnie zaniechany przez jego siedmiu  uczestników: Wielką Brytanię, RFN, Szwajcarię, Holandię, Belgię, Włochy, Stany Zjednoczone. Był to kolejny krok w kierunku rozwoju wolnego rynku złota.

Jan Mazurek

Główny Analityk

Nadesłał: ap