Określając moment powstania obowiązku podatkowego w VAT, przepisy stwierdzają w wielu przypadkach, że obowiązek podatkowy powstaje, jeżeli wystąpi określone zdarzenie, np. podatnik wystawi fakturę lub otrzyma zapłatę, nie później jednak niż w określonym dniu od wykonania usługi.

Przykładowo ogólna zasada powstawania obowiązku podatkowego, stanowi, że jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. W przypadku usług transportowych, spedycyjnych i budowlanych, obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług. Przy świadczeniu usług najmu, dzierżawy. leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej, obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Podobnych przykładów jest w ustawie o VAT jeszcze więcej.

Na podstawie tak sformułowanych przepisów wielu podatników ma wątpliwości, czy jeżeli nie wystawią faktury VAT w wymaganym terminie, tj. 7. dni od wykonania usługi lub wydania towaru, to obowiązek podatkowy powstanie dokładnie w dniu, w którym podatnik powinien wystawić fakturę, czy też w dowolnym terminie między dniem wykonania usługi lub wydania towaru a 7. dniem od wykonania usługi lub wydania towaru. Podobnie, jeżeli podatnik świadczący usługi budowlane nie otrzymał zapłaty w terminie 30. dni od wykonania usługi, ma wątpliwość, czy obowiązek podatkowy powstanie tego 30. dnia, czy w dowolnym dniu między wykonaniem usługi i 30. dniem od jej usługi.

Dokonując literalnej wykładni przepisów należałoby uznać, że określenie „nie później niż" oznacza, że obowiązek podatkowy może powstać także wcześniej - a więc w dowolnym momencie między wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, a terminem wskazanym w przepisie jako „ostateczny", w którym powinien powstać obowiązek podatkowy.

W wielu przypadkach, gdy podatnicy pytali urzędy skarbowe, w którym momencie powstaje w danych okolicznościach obowiązek podatkowy, urzędy skarbowe odpowiadały cytując przepis i nie odnosiły się do możliwości wcześniejszego rozpoznania obowiązku podatkowego, ani nie stwierdzały kategorycznie, że musi to być „ostateczny" dzień wskazany w przepisie.

Część organów podatkowych wskazała natomiast, że obowiązek podatkowy powstaje w konkretnym dniu. Przykładowo Łódzki Urząd Skarbowy (15 grudnia 2004 r., III-2-443-150/04/JM) odnosząc się do kwestii powstania obowiązku podatkowego w imporcie usług uznał, że jeżeli usługa powinna być potwierdzona fakturą, a usługodawca nie wystawił faktury w terminie 7 dni od wykonania usługi, to obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od wykonania usługi. Podobny wniosek płynie z interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (26 marca 2008 r., IPPP1/443-66/08-2/GD), w której także w odniesieniu do obowiązku podatkowego w imporcie usług, organ podatkowy uznał, że jeżeli usługa została wykonana 18 kwietnia 2008 r., a kontrahent nie wystawił faktury w terminie 7 dni, to obowiązek podatkowy powstanie w dniu 25 kwietnia 2008 r. - czyli dokładnie 7. dnia od wykonania usługi.

Niektóre urzędy skarbowe odniosły się wprost do kwestii możliwości dowolnego wybory momentu wykazania obowiązku podatkowego w VAT. Urząd Skarbowy w Tychach (17 marca 2005 r., OP/PP/443/6/2005) rozpatrując kwestię powstania obowiązku podatkowego w przypadku świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych uznał, że podatnik nie ma prawa stosowania przepisów podatkowych i ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego w drodze wolnego wyboru tj. jakiegokolwiek dnia pomiędzy 1 a 29 dniem od dnia wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej w przypadku braku zapłaty. Zdaniem urzędu takiego uprawnienia nie można pogodzić ani z definicją obowiązku podatkowego z art. 4 Ordynacji podatkowej ani z zasadami wykładni przepisów prawa. Uzasadniając swoje stanowisko urząd powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego- Ośrodek zamiejscowy we Wrocławiu z dnia 2003-12-03 I S.A./Wr 2230/01.

Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (21 marca 2008 r., IP-PP2-443-376/08-2/KCH). W przedmiotowej sprawie podatnik pytał, czy obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług transportowych powstaje dokładnie 30. dnia czy w ciągu 30 dni. Zdaniem podatnika obowiązek podatkowy powstanie najpóźniej 30. dnia od dnia wykonania usługi, czyli można określić obowiązek podatkowy w dowolnym terminie między datą wykonania usługi a 30. dniem od dnia wykonania usługi. Organ podatkowy nie zgodził się jednak z taką interpretacją i uznał, że jeżeli podatnik nie otrzymał żadnej płatności w ciągu 30 dni od dnia wykonania usługi (a także przed wykonaniem usługi), obowiązek podatkowy powstanie 30 dnia od chwili wykonania usługi.

Interpretacje VAT.pl obejmują tezy wybranych interpretacji urzędów, izb skarbowych, wyroków sądów oraz pisma Ministerstwa Finansów. Publikacje te nie stanowią porady podatkowej czy prawnej i są wyłącznie odzwierciedleniem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia opisanych przez niego zdarzeń. Pełna treść wybranych interpretacji dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Finansów.

Nadesłał: Biuro Księgowe RAPID http://rapid-tax.pl