Raport „Sztuka odpowiedzialności" powstał na bazie badań przeprowadzonych przez Instytut MillwardBrown SMG/KRC, na zlecenie ING Życie.

Prezentuje on postawy społeczeństwa polskiego dotyczące kwestii odpowiedzialności, zarówno w życiu codziennym, jak i w aspekcie finansowym. Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że 95% Polaków uważa się za osoby odpowiedzialne.

Czym dla Polaków jest odpowiedzialność?

„Z badań przeprowadzonych na zlecenie ING Życie wynika, że dla blisko 1/4 Polaków bycie odpowiedzialnym przejawia się przede wszystkim w trosce o dom oraz najbliższych. To również ponoszenie konsekwencji za swoje postępowanie i wybory, a także umiejętność podejmowania trudnych życiowych decyzji. Na odpowiedzialność za rodzinę szczególną uwagę zwracają osoby mieszkające na wsi oraz w małych i średnich miastach. Odpowiedzialność ta jest jednak różnie postrzegana w zależności od płci. Kobietom kojarzy się z troską, opieką oraz dbaniem o dom, podczas gdy mężczyźni koncentrują się na odpowiedzialności finansowej.

„W polskim społeczeństwie odpowiedzialność silnie wiąże się z rodziną i działaniami zmierzającymi do zapewnienia właściwego bytu członkom rodziny. Cenimy dużo bardziej odpowiedzialność za dzieci oraz współmałżonków niż za samych siebie. A im jesteśmy starsi, tym nasza odpowiedzialność w tej sferze wzrasta. Bo o ile odpowiedzialność za rodzinę jest najważniejsza dla 16% 25-30-latków, o tyle stanowi najwyższą wartość dla 31% 41-50-latków" - wyjaśnia Tomasz Sobierajski, socjolog.

Spontanicznie wymieniane przez Polaków skojarzenia związane z odpowiedzialnością dotyczą przede wszystkim sfery prywatnej: partnera, rodziny, wyborów życiowych i konsekwencji z nimi związanych. W tym sensie można powiedzieć, że odpowiedzialność to z jednej strony pewna mądrość życiowa - świadomość tego, w jaki sposób człowiek powinien kierować swoim życiem - z drugiej zaś gotowość do ponoszenia konsekwencji swoich decyzji i działań.

Pożądana odpowiedzialność

Z raportu ING Życie „Sztuka odpowiedzialności" wynika, że odpowiedzialność dla Polaków to głównie cecha charakteru o aspiracyjnym charakterze. Ceniona jest szczególnie u osób z najbliższego otoczenia. 3/4 kobiet oraz blisko 1/2 mężczyzn wymienia odpowiedzialność jako najważniejszą cechę idealnego partnera. Niestety odpowiedzialnym się nie rodzimy, a umiejętność odpowiedzialnego postępowania nabywamy wraz z życiowym doświadczeniem.

„Odpowiedzialność u Polaków ujawnia się w szczególnych dla nich momentach życiowych, stanowiących kamienie milowe odpowiedzialności, a należą do nich: pierwsza praca i pierwsze zarobione pieniądze, usamodzielnienie się i kupno pierwszego własnego mieszkania, narodziny dziecka i wreszcie śmierć kogoś bliskiego z rodziny, na przykład rodziców. To pokazuje jak silnie odpowiedzialność jest skorelowana z emocjami, pozytywnymi lub negatywnymi, ale zawsze silnymi. Kamienie milowe odpowiedzialności Polaków unaoczniają również bardzo złożony psychologiczny rys podejścia do odpowiedzialności - jednocześnie jesteśmy odpowiedzialni za kogoś, ale także i przed sobą" - tłumaczy Tomasz Sobierajski, socjolog.

Z odpowiedzialnością na bakier

Badania przeprowadzone na zlecenie ING Życie pokazują, że społeczeństwo polskie czuje się i chce być odpowiedzialne. Jednak pomiędzy deklaracjami, a rzeczywistym postępowaniem występują różnice. Rozdźwięk widoczny jest zwłaszcza w przypadku zachowań oraz decyzji finansowych. W tej kwestii Polacy przyznają się do podejmowania nierozważnych wyborów, np.: dokonywania impulsywnych zakupów.

„Większość z nas uważa się za osoby odpowiedzialne finansowo (zadeklarowało tak 83% Polaków), co przejawia się m.in. w planowaniu naszego budżetu, terminowym płaceniu rachunków i zarabianiu pieniędzy na potrzeby swoje i rodziny. Jednocześnie jednak blisko 40% Polaków deklaruje, że wolałoby wydać pieniądze na nowy telewizor niż je odłożyć z myślą o przyszłości, co pokazuje jak bardzo „deklaratywna" może być ta odpowiedzialność" - mówi Łukasz Bielewicz z MillwardBrown SMG/KRC.

Postawa Polaków może świadczyć o niskiej świadomości odnośnie odpowiedzialności finansowej oraz konieczności edukowania społeczeństwa. Osoby z wyższym wykształceniem częściej rozumieją odpowiedzialność finansową jako planowanie i kontrolę wydatków oraz niezależność finansową. Natomiast osoby z wykształceniem zawodowym postrzegają ją bardziej jako zarabianie pieniędzy na zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny.

Raport „Sztuka odpowiedzialności" pokazuje, że Polacy chcą być odpowiedzialni i dążą do tego, zarówno w życiu codziennym, jak i w sprawach finansowych. Aktualnie odpowiedzialność koncentruje się bardziej w strefie domu i rodziny, jednak wraz ze wzrostem wiedzy na temat finansów, będzie się ona zwiększała również i w tym zakresie.