2008-01-08
Ulga odsetkowa zlikwidowana, ale nie dla wszystkich.

Ostatnia nowelizacja ustawy o PIT, która weszła w życie 1.01.2007r. zlikwidowała ulgę odsetkową, ale podatnicy, którzy zaciągnęli kredyt hipoteczny do końca 2006 roku, mogą korzystać z odliczeń odsetek od tego kredytu.

Mimo, że przepisów dotyczących ulgi odsetkowej nie ma już w ustawie, ale osoby, które nabyły prawo do ulgi wcześniej powinny je w dalszym ciągu stosować. Ustawa nowelizująca ustawę o PIT stwierdza, że podatnikom, którym w latach 2002-2006 został udzielony kredyt dający prawo do odliczeń w ramach ulgi odsetkowej, do czasu spłaty kredytu, ale nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2027r. Limit odliczeń w tym okresie będzie co roku ogłaszany w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski".

Do tej pory limit odliczeń wynosił 189.000 zł i tyle też będzie wynosił w rozliczeniu za 2007r. W rozliczeniu za 2008r. limit ten będzie natomiast wyższy i wyniesie 212.870 zł. Oznacza to, że w jeżeli podatnik zaciągnął kredyt np. na kwotę 250.000 zł i uzyskał prawo do ulgi odsetkowej przed końcem 2006r., to w rozliczeniu za 2007r. będzie mógł odliczyć odsetki naliczone maksymalnie od kwoty 189.000 zł, ale już w rozliczeniu za 2008r. od kwoty 212.870 zł.

Wielu podatników ma jednak wątpliwości, czy mogą skorzystać z ulgi odsetkowej na podstawie powyższych regulacji. Wątpliwości dotyczą szczególnie podatników, którzy realizowali inwestycję na przełomie roku 2006/2007. Ustawa nowelizacyjna przewiduje bowiem, że prawo do ulgi odsetkowej przysługuje, jeżeli kredyt „został udzielony" w latach 2002-2006. Podatnicy mają więc wątpliwości, czy chodzi tutaj o podpisanie umowy, kredytowej, uruchomienie środków, spłacenie części kredytu i czy ma w takich okolicznościach znaczenie moment podpisania aktu notarialnego. W interpretacjach urzędowych, które pojawiły się do tej pory, urzędy skarbowe uznawały, że znaczenie dla możliwości korzystania z ulgi odsetkowej w następnych latach ma sam fakt zawarcia umowy kredytowej, nie zaś powinności banku wynikającej z tej umowy, polegająca na wypłacie kredytu (uruchomieniu transzy kredytowych), czy też tym bardziej obowiązek kredytobiorcy sprowadzający się do spłaty kredytu wraz z odsetkami (Drugi Urząd Skarbowy w Białymstoku, 21 grudnia 2006r., II US pb IB / 415 - 78 / 282a/79 / 06 / KSz; Urząd Skarbowy w Ostrowcu Świętokrzyskim, 14 grudnia 206r., PDI/415-44/06; Urząd Skarbowy w Lesznie, 25 października 2006r., PD-Ib-415-18/06). Nie wystarczy przy tym samo złożenie wniosku o kredyt, ale faktyczne podpisanie umowy kredyty (Urząd Skarbowy w Opatowie, 12 grudnia 2006r., PD-415/1/MB/06).

Jeżeli więc podatnik podpisał umowę kredytowa najpóźniej 31 grudnia 2006r. może do końca 2027r. korzystać z ulgi odsetkowej. Podatnicy powinni jednak zapoznać się z dotychczas obowiązującymi przepisami dotyczącymi korzystania z ulgi odsetkowej. Nie każda bowiem inwestycja, na którą zaciągnięto kredyt daje prawo do ulgi a ponadto przepisy zawierają wiele dodatkowych obostrzeń.

Przede wszystkim należy wskazać, jaka inwestycja daje prawo do odliczeń odsetek od kredytu zaciągniętego na jej realizację. Od podstawy obliczenia podatku, odlicza się bowiem faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej z:

1. budową budynku mieszkalnego, albo
2. wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
3. zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo
4. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

Powyższy katalog inwestycji jest katalogiem zamkniętym, w związku z czym sfinansowanie kredytem innych inwestycji nie daje prawa do skorzystania z ulgi odsetkowej. Przede wszystkim katalog ten nie obejmuje zakupu mieszkania (domu) na rynku wtórnym.

Prawo do ulgi daje także zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku. Urzędy skarbowe wskazują jednak, że przebudowa budynku niemieszkalnego na mieszkalny nie jest tożsama z budową nowego budynku mieszkalnego. Zatem inwestycją uprawniającą do ulgi nie jest np. zakup mieszkania w budynku, który powstał w wyniku przebudowy i zmiany sposobu użytkowania budynku niemieszkalnego na budynek mieszkalny. Dotyczyć to może np. przebudowanych koszar (Urząd Skarbowy w Przemyślu, 24 listopada 2006r., US XV/415-34/06), czy też hoteli.

Częstym przypadkiem jest także zaciągnięcie przez podatników kredytu (np. kredytu konsolidacyjnego) na spłatę innego kredytu mieszkaniowego, który dawał podatnikowi prawo do odliczeń w ramach ulgi odsetkowej lub przeniesienie tego kredytu do innego banku. Drugi kredyt jest wówczas zaciągany na korzystniejszych warunkach, niż kredyt zaciągnięty pierwotnie. Podatnicy muszą jednak pamiętać, że ten korzystniejszy kredyt nie daje prawa do odliczeń w ramach ulgi odsetkowej. Urzędy skarbowe wskazują bowiem powszechnie, że przesłanką zaciągnięcia "drugiego" kredytu, jest spłata zobowiązania wobec pierwszego banku, który udzielił kredytu na cele mieszkaniowe, nie zaś sfinansowanie inwestycji mieszkaniowej. Zaciągnięcie kredytu w nowym banku wiąże się bowiem z zawarciem nowej umowy kredytowej, zgodnie z którą środki postawione do dyspozycji podatnika przeznaczone są na spłatę zadłużenia wobec innego banku (Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek, 24 sierpnia 2007r., 1437/ZDF/423/112/07/LJ; Urząd Skarbowy w Krośnie, 30 listopada 2006r., Pdf 415/45/2006, Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek, 19 września 2006r., 1437/ZI/423/298/JS/06; Urząd Skarbowy w Grójcu, 21 sierpnia 2006r., 1407/N-005/US/19/06/DD).

Przepisy nie ograniczają jednak prawa do ulgi odsetkowej tylko do jednego kredytu. Odliczać można więc wydatki na spłatę odsetek od kredytów otrzymanych z dwóch (lub więcej) różnych banków. Ważnym jest by pamiętać o tym, że odliczenie, obejmuje odsetki od tej części kredytu, która nie przekracza kwoty stanowiącej iloczyn 70 m2 powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczenia premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy, określonej na rok zakończenia inwestycji (Pierwszy Urząd Skarbowy w Białymstoku , 23 lipca 2007r., RO-XV/415/PDOF-292/238/US/07; Pierwszy Urząd Skarbowy w Opolu, 22 listopada 2006r., PDII/415-61-2/2006).

Podatnicy mają także wątpliwości, w którym momencie mogą skorzystać z odliczenia odsetek w ramach uli odsetkowej. Samo zaciągnięcie kredytu i dokonywanie spłat odsetek nie są okolicznościami uprawniającymi do dokonania odliczeń. Prawo to uzyskuje się bowiem dopiero w rozliczeniu za rok, w którym budowa została zakończona. Dopóki więc to nie nastąpi, podatnik nie będzie mógł odliczać odsetek, od kredytu zaciągniętego na budowę.

Podatnicy powinni także pamiętać, że prawo do skorzystania z ulgi nie przysługuje od dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanych podatkiem liniowym 19%, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową. Nie ma jednak przeszkód, aby podatnik osiągający dochody opodatkowane w powyższy sposób skorzystał z odliczenia od innych dochodów, np. dochodów ze stosunku pracy, umowy zlecenia itp. (Urząd Skarbowy Warszawa-Mokotów, 7 września 2007r., 1433/GF/415-61a/07/DG).

Podatnicy powinni także ustalić, co dokładnie jest przedmiotem inwestycji, tj. jakie części składowe są z nią związane, np. nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu, nabycie miejsca postojowego, garażu, piwnicy, pomieszczenia gospodarczego, udziału we wspólnych częściach budynku. Przepisy stanowią bowiem wyraźnie, że odliczeniu nie podlegają odsetki od tej części kredytu ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostają wydatki na nabycie tego gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu w łącznych udokumentowanych wydatkach mieszkaniowych (Urząd Skarbowy w Legionowie, 28 sierpnia 2007r., 1409/PDFPP/413-i-34/07/MW; Urząd Skarbowy Warszawa-Ursynów, 12 czerwca 2006r., 1438/DF-1/415-62/102/06/AG).

Częstym przypadkiem jest także nabycie miejsc postojowych. Organy podatkowe wskazują zgodnie, że odliczeniu podlegają odsetki od kredytu na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Budowa wielostanowiskowego miejsca postojowego nie jest związana z potrzebami mieszkaniowymi, mimo że stanowisko postojowe jest częścią inwestycji budowlanej realizowanej przez developera. W przypadku braku możliwości wyodrębnienia z ogólnej kwoty płaconych rat wysokości spłat i odsetek od kredytu dotyczących odrębnie mieszkania i garażu należy przyjąć proporcjonalną metodę wyliczenia odsetek kredytu związanego z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych i przy ich rozliczaniu zastosować wskaźnik wyliczony proporcjonalnie (Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek, 29 listopada 2006r., 1437/423/355/JS/06; Urząd Skarbowy Kraków-Stare Miasto, 6 października 2006r., PDF-3/415-55/06).

Ustawodawca określa także, że termin kiedy budowa powinna zostać zakończona. Powinno to nastąpić przed upływem trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na budowę. Jeżeli więc podatnik uzyskał taki pozwolenie w 2006r., to budowę powinien zakończyć najpóźniej do końca 2009r. Zakończenie budowy powinno zostać potwierdzone określonym w przepisach prawa budowlanego pozwoleniem na użytkowanie budynku mieszkalnego, w razie braku obowiązku jego uzyskania - zawiadomieniem o zakończeniu budowy takiego budynku (Urząd Skarbowy w Lesznie, 29 grudnia 2006r., PD-Ib-415-23/06). Z ulgi nie można jednak skorzystać, jeżeli pozwolenie dotyczy użytkowania tylko części budynku, budynek taki jest bowiem w dalszym ciągu w budowie (Urząd Skarbowy w Żyrardowie, 27 lipca 2007r., 1446/PDI/415-11/07/BK).

W przypadku zakupu lokalu mieszkalnego potwierdzeniem zakończenia inwestycji jest umowa w formie aktu notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego (Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek, 19 października 2006r., 1437/ZI/423/330/JS/06). Możliwa jest więc sytuacja, w której podatnik użytkuje już lokal oddany przez dewelopera, np. na podstawie „oświadczenia o odbiorze lokalu mieszkalnego". Ani takie oświadczenie, ani fakt zamieszkiwania w lokalu nie uprawniają jednak jeszcze do skorzystania z ulgi odsetkowej. Prawo do odliczenia uzyska bowiem podatnik dopiero w rozliczeniu za rok, w którym podpisany zostanie akt notarialny notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego.

Podatnicy powinni także pamiętać, że nie mogą skorzystać z ulgi odsetkowej, jeżeli korzystali wcześniej z dużej ulgi budowlanej. Ograniczenie to ma charakter „małżeński", co oznacza, że prawa do ulgi odsetkowej pozbawia fakt, gdy jeden z aktualnych małżonków korzystał z dużej ulgi budowlanej także przed zawarciem związku małżeńskiego. Powyższe oznacza więc, że wstępując w związek małżeński z osobą, która wykorzystała już dużą ulgę budowlaną, samemu nie będzie można skorzystać z ulgi odsetkowej po wspólnym zaciągnięciu kredytu (Urząd Skarbowy w Zamościu, 2 marca 2006r., PO I-415/3/06; Urząd Skarbowy Poznań-Wilda, 29 marca 2005r., DD-415/10/05; Drugi Urząd Skarbowy w Szczecinie, 7 marca 2005r., DM/415-10-6/N/05). Istnieje możliwość skorzystania z ulgi odsetkowej, ale pod warunkiem, że podatnicy dokonają zwrotu wcześniejszych odliczeń. W takim wypadku konieczne jest jednak dokonanie przez podatnika korekty zeznań podatkowych za lata, w których korzystał z odliczeń w ramach dużej ulgi budowlanej oraz uregulowanie zaległych zobowiązań podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę (Urząd Skarbowy w Nysie, 27 września 2005r., PD/415-35/05; Urząd Skarbowy Kraków-Śródmieście, 24 czerwca 2005r., PB2-415-28-05-AG; Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach, 31 maja 2005r., OG/005/60/PDII/18/2005).

Wyżej przedstawione uwagi nie obejmują wszystkich regulacji dotyczących ulgi odsetkowej i stanowią jedynie zestawienie problemów najczęściej poruszanych w ostatnim czasie w interpretacjach urzędów skarbowych. Sytuacji, w których podatnicy nie mogą skorzystać z ulgi odsetkowej jest jeszcze więcej. Podatnikom, którzy w rozliczeniu za 2007r. (lub w latach następnych) będą pierwszy raz korzystać z ulgi odsetkowej zaleca się szczegółową lekturę art. 26b ustawy o PIT, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006r.

Nadesłał: ap