2008-01-19
Wady postawy to jedne z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Zaliczana do wad postawy skolioza idiopatyczna definiowana jest jako zniekształcenie kręgosłupa zachodzące w trzech płaszczyznach.

Wzrastająca częstotliwość występowania skolioz związana jest z przyspieszeniem rozwoju dzieci, zwiększaniem się średniej wysokości ciała oraz siedzącym trybem życia.

Metoda PNF [ proprioceptive neuromuscular facilitation ] to jedna z uznanych na świecie metod dających możliwość oddziaływania na układ mięśniowy, nerwowy i kostny. Bogaty warsztat zasad, technik i dokładna analiza funkcjonalna zaburzenia dają możliwość zastosowania indywidualnej terapii

dostosowanej ściśle do potrzeb dziecka ze skoliozą. Terapia grupowa u dzieci ze skrzywieniem kręgosłupa jest nie wskazana. Nie gwarantuje zatrzymania progresji skrzywienia bądź jego korekcji, a może prowadzić do zwiększenia skoliozy.

Jedną z zasad wykorzystywanych w koncepcji PNF jest zastosowanie wzorców ruchowych , czyli ruchów o ściśle określonym przebiegu. Są to ruchy naturalne zachodzące w trzech płaszczyznach. Analiza parametrów skrzywienia [zachodzącego w trzech płaszczyznach ] i wybór odpowiednich wzorców ruchowych kończyn górnych, dolnych, wzorców łopatek, miednicy, głowy lub tułowia, pozwala na uzyskanie korekcji kręgosłupa w przestrzeni w trzech płaszczyznach. W skoliozach dwu-, trzy-, czterołukowych, obejmujących odcinek piersiowy, lędźwiowy, szyjny, istnieje możliwość zastosowania kombinacji wzorców i uzyskania jednoczasowej korekcji skoliozy we wszystkich odcinkach.

W zdecydowanej większości wzorców ruchowych stosowany jest opór manualny wykonywany przez terapeutę. Ręce przykładane są w ściśle określonych miejscach tak, by wywołać zaplanowany efekt ruchowy. Opór dozowany jest odpowiednio do potrzeb terapii, np. jest większy, gdy celem jest wzmocnienie mięśni, mniejszy zaś, gdy uczymy ruchu. Przyłożenie rąk pozwala terapeucie na lepsze “zrozumienie” ciała dziecka oraz poprowadzenie ruchu w najbardziej efektywny sposób.

W skoliozach II^o i III^o widoczne są wyraźne asymetrie ciała spowodowane zmianą ustawienia kręgosłupa, klatki piersiowej, łopatek i miednicy. Pogłębiające się zniekształcenie klatki piersiowej prowadzi do zmiany mechaniki oddychania, a z czasem do wyraźnych zaburzeń oddechowych. Stymulacja oddechowa z zastosowaniem wybranych wzorców i technik zapobiega dalszej deformacji klatki piersiowej i usprawnia proces oddychania.

Jednym z zadań terapeutycznych realizowanych w koncepcji PNF jest wypracowanie u dziecka optymalnej koordynacji między mięśniami. W skoliozie dochodzi do zaburzenia we współpracy mięśni przykręgosłupowych, mięśni tułowia, głowy i kończyn, znajdujących się po stronie wklęsłej i wypukłej skrzywienia. Niektóre z grup mięśniowych ulegają skróceniu, inne zmuszane są do pracy w warunkach wydłużenia. Jedne i drugie tracą możliwość kontrolowanego skracania się i wydłużania, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu kostno-mięśniowego. Wykorzystanie niektórych technik metody PNF umożliwia rozluźnienie mięśni pozostających w ciągłym napięciu oraz “nauczenie” mięśni i centralnego układu nerwowego prawidłowej kontroli ruchu. Równocześnie wzmacniane są mięśnie, które uległy osłabieniu.

Leczenie dziecka ze skoliozą zawężano dotychczas do wzmacniania siły mięśniowej i przywracania ruchomości w stawach kręgosłupa i stawach kończyn. Najnowsze badania wykazują, że problem skoliozy posiada o wiele szerszy aspekt. Wielu badaczy nierozerwalnie wiąże skrzywienie kręgosłupa z zaburzeniami w centralnym układzie nerwowym. Rozwojowe odchylenia w  ośrodkowym układzie nerwowym prowadzą do asymetrii czynności ruchowych, a te mogą powodować nieprawidłowe ustawienie kręgosłupa w przestrzeni. Zwiększające się zniekształcenie układu kostnego sprzyja narastaniu asymetrii w funkcjach życiowych. Układ nerwowy traktuje istniejące w ciele asymetrie jako normę.

Dzieci z upływem czasu zatracają poczucie właściwego ustawienia ciała w przestrzeni. Do zaburzeń czucia głębokiego [czucia własnego ciała ] dołączają nieprawidłowe reakcje równoważne, odruchy postawy, zmienia się sposób chodzenia.

Podejmowane leczenie powinno zatem obejmować wszechstronną stymulację układu nerwowego [ zmianę nawyków ruchowych, poprawę czucia własnego ciała ], mięśniowego i kostnego. Metoda PNF daje nam takie możliwości, a skutkiem terapii jest korekcja skoliozy, prawidłowe odruchy postawy i reakcje równoważne, oraz bardziej ekonomiczny chód.

Bezwzględnym warunkiem sukcesu podjętych działań jest zaangażowanie się dziecka i jego rodziny w terapię i codzienne wykonywanie zaleconych ćwiczeń.

Nadesłał: Skoliotyczna wada postawy - mity i fakty http://skolioza.blox.pl