Pompy insulinowe potrzebne przy planowaniu ciąży
Kobiety z cukrzycą powinny mieć możliwość korzystania z pomp insulinowych już w okresie planowania ciąży. Zmniejsza to bowiem znacznie ryzyko wad wrodzonych i zgonów ich dzieci, mówili lekarze na konferencji w Warszawie.
Narodowy Fundusz Zdrowia częściowo pokrywa koszty korzystania z pomp jedynie u kobiet ciężarnych. Jak przypomniał prof. Jacek Sieradzki diabetolog z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która objawia się zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi. Jeśli nie jest on dobrze kontrolowany, to z czasem uszkadza ważne narządy i tkanki (nerki, układ krążenia, siatkówkę oka), prowadząc do groźnych powikłań.
Wysoki poziom cukru we krwi jest bardzo groźny nie tylko dla ciężarnej, ale też dla płodu, zwłaszcza w początkowych dniach i tygodniach ciąży, gdy formują się organy dziecka, podkreśliła prof. Katarzyna Cypryk z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Wtedy nawet, pojedynczy, gwałtowny skok w stężeniu glukozy może grozić nieodwracalnymi zmianami u dziecka. Dlatego chore na cukrzycę, które planują ciążę lub są w ciąży, powinny dokonywać codziennie bardzo częstych (nawet 20 razy w ciągu dnia) pomiarów glikemii (czyli poziomu glukozy we krwi).
Według prof. Czajkowskiego, ginekologa z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, jeżeli kobieta ciężarna nie znajduje się pod kompleksową, specjalistyczną opieką lekarską, to ma kilkakrotnie wyższe ryzyko urodzenia dziecka z wadami m.in. centralnego układu nerwowego, serca i układu kostnego niż kobieta zdrowa. Ryzyko zgonu noworodka przy porodzie wynosi w grupie kobiet z cukrzycą 10 proc., podczas gdy w ogólnej populacji - 0,7- 0,8 proc. Cukrzyca podnosi też ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu i innych powikłań ciąży oraz urodzenia bardzo dużego dziecka (co zwiększa ryzyko urazów podczas porodu).
Jeszcze do niedawna kobiety cierpiące na cukrzycę miały mały małe szanse na to, by urodzić zdrowe dziecko, bez wad. Obecnie, dzięki postępom medycyny jest to możliwe, ale wymaga kompleksowej opieki zespołu diabetologów i ginekologów, podkreślali specjaliści.
"Propagujemy stosowanie pomp insulinowych u kobiet z cukrzycą, które są w ciąży lub ją planują. Ta metoda pozwala bowiem odtworzyć fizjologiczny rytm wydzielania insuliny, poprawia efekty leczenia cukrzycy i komfort życia pacjentek, pozwalając im na bardziej elastyczny tryb życia i żywienia" - podkreślił diabetolog. Normalnie, aby to osiągnąć trzeba podawać insulinę kilka razy dziennie, najlepiej przed każdym posiłkiem. Problemy pojawiają się jednak, gdy wypada jakaś nieprzewidziana aktywność.
Jak powiedział prof. Sieradzki, "problem cukrzycy w ciąży jest bardzo poważny, a my mamy narzędzie, które może pomóc go rozwiązać". W Polsce są problemy z finansowaniem pomp. Kobietom ciężarnym NFZ refunduje korzystanie z pomp i częściowo sprzęt, który jest do tego potrzebny. Jednak pacjentki, które planują zajść w ciążę nie mogą korzystać z takich możliwości. Tymczasem, dobre wyrównanie cukrzycy ma ogromne znaczenie już od pierwszych dni życia dziecka, podkreśliła prof. Cypryk.
Od 2004 r. z pomocą przyszła Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, dzięki której do dziś udało się stworzyć w Polsce 11 ośrodków wypożyczających pompy insulinowe pacjentkom ciężarnym lub planującym ciążę.
Jak ocenił prof. Sieradzki, współpraca z WOŚP przyczyniła się do tego, że pod koniec 2007 r. wskaźniki dotyczące zgonów oraz wad wrodzonych noworodków matek chorych na cukrzycę były zbliżone do wyników światowych (odpowiednio 3,7 proc. oraz 5,9 proc.).
Prof. Cypryk przypomniała, że słabym ogniwem w systemie opieki nad ciężarnymi z cukrzycą są same pacjentki i ich świadomość. Często nie planują swojej ciąży i zgłaszają się do specjalistów za późno, gdy ryzyko wad u dziecka czy powikłań ciąży jest już bardzo duże.
Z inicjatywy prof. Sieradzkiego, polscy diabetolodzy, położnicy, anastezjolodzy i neonatolodzy rozpoczęli ostatnio pracę nad stworzeniem jednolitego systemu opieki nad ciężarnymi z cukrzycą. Jest to kolejna inicjatywa polskich diabetologów. Wcześniej Polskę uznano za światowego lidera w zakresie nowoczesnego leczenia cukrzycy u dzieci, w czym również pomogło zaangażowanie WOŚP.