Ludzki organizm nie jest w stanie sam ich syntetyzować. Obecne są także w organizmach zwierzęcych. Pod względem chemicznym są to związki o prostej budowie, mające pochodzenie egzogenne.

Do witaminy zaliczamy:

- witaminę A, zwana jest ona również akseroftolem oraz retinolem. Witamina ta jest rozpuszczalna w tłuszczach. W dużym stopniu przyczynia się ona do prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, głównie w porach nocnych. Jej rola wiąże się z tym, że wchodzi ona w skład rodopsyny, która jest światłoczułym barwnikiem umiejscowionym wpręcikach siatkówki oka. Dzięki niej odbywa się również prawidłowa synteza białek,lipidów oraz hormonów tarczycy. Witamina A w dużym stopniu poprawia wygląd skóry. Zwiększa ona również odporność naszego organizmu na liczne zakażenia. Za zdrowo wyglądającą błonę jamy ustnej, nosa, gardła, płuc, przewodu pokarmowego opowiada również akseroftol. Inną jej funkcja jest utrzymanie prawidłowego rozwoju oraz wzrostukości. Główne schorzenia niedoboru akseroftolu to:

- zaburzeń widzenia

- nadmierne wysychanie komórek nabłonkowych skóry i błon śluzowych układów oddechowego i pokarmowego

- obniżenia ogólnej odporności organizmu.

Prowitamina A zwana beta- karotenem pojawia się głównie w: owocach, głównie żółtych i czerwonych, a także warzywach. Do warzyw zaliczamy: marchew, dynie, morele, brzoskwinie, szpinak, brokuły, jarmuż, sałata.

W wątrobie, żółtku jaja, maśle, margarynie, mleku oraz tranie pojawia się witamina A.

Witamina D zwana kalcyferolem. Witamina ta występuje w dwóch postaciach:

- cholekalcyferol, jest to witamina D₃

_- ergokalcyferol, jest to witamina D_2.

Niektórzy zaliczają witaminę D do hormonów steroidowych. Pozostali zaś przypisują ją dowitamin rozpuszczalnych w tłuszczach. 7- dehydrocholesterol jest to prowitamina dla cholekalcyferolu. Prowitamina ta wytwarzana jest w organizmach z cholesterolu. Ergosterol jest prowitamina dla ergokalcyferolu. Ta prowitamina występuje w świecie roślin. Funkcja witaminy D2 połączona jest z gospodarką fosforanowo-wapniową. Powoduje ona wzrost wchłaniania fosforanów i wapnia w jelitach. Ogólnie witamina D wpływa na syntezę białka, które łączy się z wapniem w jelitach, co wpływa na wchłanianie. W nerkach dzięki tej witaminie dochodzi do resorpcji zwrotnej wapnia w nerkach. Kalcyferol ma również działanie przeciwalergiczne oraz przeciwzapalne. Powoduje wzrost wapnia we krwi. Co powoduje niedobór witaminy D:

- zahamowanie kostnienia kości

- krzywice.

Co doprowadza do niedobory witaminy D:

- dieta pozbawiona produktów zawierających witaminę D, czyli nieodpowiednie żywienie

- niedobór promieni słonecznych, które zamieniają prowitaminę D w witaminę D.

Witamina E zwana również tokoferolem. Pełni funkcje antyoksydanta, przez co przyczynia się do ochrony komórek przed utlenieniem. Witamina E służy do doprowadzania substancji odżywczych do komórek. Niedobór witaminy E może spowodować takie choroby jak: miażdżyce, nowotwory układu krążenia oraz inne choroby serca. Obecność witaminy E zapobiega przed wczesnym rozkładem czerwonych komórek krwi oraz znacznie wzmacnia ściany tętnic oraz żył. Produkty, które zawierają witaminę E to: orzechy, rośliny zielone, mięso, jaja, wątroba.

Witamina K nosi nazwę również filochinion. Znane są trzy postacie witaminy K, a mianowicie: K₁ ,K₂,K₃. Działają one przeciwkrwotocznie. Protrombina jest to substancja, która powstaje przy udziale witaminy K. Także bierze ona udział w syntezie VII, IX i X czynnika krwi.

Hipowitaminoza objawia się bardzo silnym krwawieniem z dziąseł. Witamina ta jest bardzo powszechna wśród roślin. Bakterie jelitowe są to mikroorganizmy, które syntetyzują tą witaminę w dużych ilościach.

Witamina B1 posiada dwie nazwy: tiamina i aneuryna. Witamina ta jest substancja rozpuszczalną w wodzie.

W naszym organizmie uczestniczy w przemianach tłuszczów oraz węglowodanów.Enzymy utleniające oraz towarzysząca im wysoka temperatura uczestniczą w rozpadzie tej witaminy. Witamina ta zawarta jest w następujących produktach: mięso, orzechy, jaja,drożdże, rośliny strączkowe. Podobnie jak witamina K jest syntetyzowana przez bakterie w naszym organizmie. Pierścieni: pirymidynowy i tiazolowy wchodzą w skład cząsteczki tej witaminy. Witamina ta jest również częścią składowa enzymów, głównie tych, które uczestniczą w przemianie węglowodanów. Wchodzi ona w skład enzymu jako koenzym. Na niedobór tiaminy bardzo wrażliwe są takie układy jak: nerwowy, pokarmowy, mięśniowy, sercowy oraz naczyniowy. Bardzo poważną choroba spowodowana niedoborem tiaminy jest choroba beri-beri. Można na nią zachorować spożywając ryz odtłuszczony. Charakterystyczne objawy tej choroby to zanik mięsni, porażenie kończyn.

Witamina B2 zwana ryboflawiną, laktoflawiną oraz owoflawiną. Jest to witamina rozpuszczalna w wodzie.

Składnikiem mononukleotydu flawinowego (FMN) oraz dinukleotydu flawino-adeninowego (FAD) jest ryboflawina. Oksydoreduktazy są to enzymy, w skład, których wchodzą koenzymy zbudowane z ryboflawiny. Ryboflawina wpływa na przemianę aminokwasóworaz glukozy, w procesach utleniania komórkowego. Witamina ta wpływa również na reakcje w siatkówce oka. Zajady, zapalenie języka oraz łojotokowe zapalenie skóry spowodowane są brakiem ryboflawiny. Ryboflawina obecna jest w serze, jajkach, warzywach, mleku oraz wątrobie.

Witamina PP zwana niacyną. Jest to amid kwasu nikotynowego, nikotynami. Witamina ta jest substancją rozpuszczalną w wodzie. Wykazuje ona dużą odporność na wysoką temperaturę oraz tlenu. Zaliczana jest do grona witaminy z grupy B. Odpowiada ona za procesy oddychania komórkowego, reakcję , tłuszczów i białek. Można ją spotkać w : chlebie, wątrobie, mleku, jajach oraz warzywach. Brak tej witaminy powoduje chorobę zwaną pelagrą , a także zapalenie języka czy tez jamy ustnej.

Kwas foliowy także zaliczany jest do grupy witamin B. Bierze udział w podziałach komórkowych, głównie w układach krwionośnym oraz pokarmowym. Także przyczynia się do podziału komórek tkanek płodu. Synteza puruny może zostać zachwiana przy małej ilości kwasu foliowego.

Kwas Pantotenowy jest to witamina rozpuszczalna w wodzie. Bierze udział w syntezieprzeciwciał oraz we wzroście. Przyczynia się również do syntezy koenzymu A, sukcynylo Co A, malonylo Co A oraz acetylo- Co. Są to substancje uczestniczące w reakcjach organizmu. Kwas ten syntezują również bakterie.

Witamina H nazywana powszechnie biotyną, przyczynia się do metabolizmu tłuszczów oraz protein. Niedobór tej witaminy to brak łaknienia, łuszczenie skóry oraz zanik brodawek na języku.

Witamina B6 zwana pirydoksyną, aderminą, jako koenzym bierze udział w reakcjach aminokwasów. Mięso a także jarzyny zawierają dostateczne ilości tej witaminy.

Witamina B 12, cyjanokobalamina. Jest to witamina rozpuszczalna w wodzie. W swej cząsteczce zawiera jon kobaltowy oraz rybozę. Przyczynia się do tworzenia aminokwasów oraz kwasów nukleinowych, komórek krwi - erytrocytów a także białych leukocytów.

Witamina C, kwas askorbinowy. Niedobór tego kwasu powoduje szkorbut, zanik prawidłowego stany tkanki łącznej, zahamowanie wchłaniania żelaza. 

Nadesłał: Poradnik kulturystyczny - ciekawe artykuły http://poradnikkulturysty.blox.pl