2008-03-05
Ścianki oporowe podtrzymujące brzegi skarp, nasypów, uskoków mogą być wykonane z różnych materiałów. Najważniejsze, by stawiały opór dla napierającego na nie gruntu.

Utworzenie wzniesień lub zagłębień na działce to dość prosty sposób na uatrakcyjnienie ogrodu. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że grunt nawet po niewielkim poruszeniu go łopatą lub maszyną ma tendencję do osiadania i osypywania. Dlatego brzegi utworzonych sztucznie nierówności powinno się zabezpieczać ścianką oporową.

Konieczność jej zbudowania wcale nie powinna jednak zniechęcać do urozmaicenia terenu na działce. Nie tylko dlatego, że dzięki wzniesieniom i zagłębieniom ogród bardzo zyskuje na atrakcyjności. Każda górka wraz z posadzoną na niej roślinnością umożliwia też szybsze odizolowanie się od ulicy, ciekawskiego sąsiada lub brzydkich widoków. I jeszcze jedna zaleta, z której nie bardzo zdajemy sobie sprawę. Każda płaszczyzna terenu nachylona pod kątem ostrym do podstawy ma większą powierzchnię niż pozioma płaszczyzna. W ten sposób w tych samych granicach działki można realnie powiększyć ogród.

Miejsce na murek
Tylko w dużych ogrodach można usypywać pagórki lub tworzyć zagłębienia bez budowania ścianek oporowych. Formy ziemne o swobodnie opadających brzegach na małej powierzchni wyglądają po prostu brzydko: górka - jak kreci kopiec, wał - jak nasyp kolejowy, a wgłębnik - jak zwyczajny dół. Ścianka oporowa jest więc niezbędna również ze względów estetycznych.

• Wzdłuż ogrodzenia. Utworzenie wzniesienia obok granicy działki to często spotykany sposób na osłonięcie wnętrza ogrodu. Można na nim posadzić rośliny, które dzięki temu utworzą izolację znacznie szybciej, niż gdyby były rozmieszczone na poziomie terenu działki. Ściankę dla takiej górki czy wału może stanowić samo ogrodzenie (oczywiście spełniające wymagania stawiane ściance oporowej), lub może to być murek cofnięty w głąb ogrodu. To drugie rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza tam, gdzie są psy. Czworonogi, biegając między ogrodzeniem działki a murkiem podpierającym wzniesienie, mogą skutecznie pilnować posesji, a jednocześnie nie niszczyć zieleni.

• Przy ścianie domu. Jeżeli parter budynku jest wyniesiony nad teren działki, to dobrze jest - szczególnie od strony ogrodu - usypać obok ściany piwnicy skarpę. Obsadzona roślinami będzie dobrym łącznikiem między domem a ogrodem. Murkiem oporowym jest w takim przypadku ściana piwnicy. Ale jeżeli skarpa jest stroma (powyżej 30°), dobrze jest zbudować jeszcze murek po przeciwnej stronie, aby nie dopuścić do osypywania i spłukiwania ziemi na trawnik położony u podnóża wzniesienia.
• Wgłębnik. To znana już w starożytnych ogrodach metoda kształtowania terenu polegająca na utworzeniu rozległego zagłębienia. Po wzmocnieniu brzegów wykopu murkiem we wgłębniku sadzi się dekoracyjne rośliny, umieszcza fontannę lub kącik wypoczynkowy. W rezultacie zyskuje się miejsce odizolowane od otoczenia, ale i atrakcyjne widokowo, bo patrzy się na nie z góry.
• Ogród tarasowy. Polecany zwłaszcza na działkach położonych na pochyłości terenu (w górach, na wyżynach). Podzielenie takiego ogrodu poziomymi płaszczyznami podpartymi ściankami przede wszystkim ułatwi korzystanie z niego.

Tarasy można również utworzyć na zupełnie płaskim terenie. Wymagać to jednak będzie użycia ciężkiego sprzętu i prawie zawsze dowiezienia ziemi.

Rodzaje murków oporowych Ścianka zabezpieczająca skarpę przed osuwaniem musi wytrzymać potężny napór gruntu. Im wzniesienie jest wyższe i bardziej strome, tym siła parcia jest większa. Trzeba mieć więc świadomość, że im ścianka oporowa jest wyższa, tym solidniej musi być zbudowana.

Podczas stawiania ścianki należy również uwzględnić niebezpieczeństwo wynikające z tego, że spływająca po skarpie woda może podmyć konstrukcję. Dlatego konieczne jest wykonanie drenażu, który umożliwi odpływ wody do miejsca przez nas wyznaczonego.

Suchy murek
Tak nazywany jest murek z kamieni ułożonych bez zaprawy. Można do jego budowy wykorzystać kamienie polne albo łupane kawałki piaskowca bądź granitu. Aby murek był stabilny, powinno się ułożyć kamienie w jednym rzędzie i wybrać takie, które mają przynajmniej jedną równą płaszczyznę.

Ze względu na brak łączenia między kamieniami suchy murek nie może być poddany dużej sile naporu gruntu. Dlatego nadaje się tylko do podparcia nasypu do wysokości 50 cm i nachyleniu do 30°.

Jeżeli chcemy mieć murek kwiatowy, w szczelinach między kamieniami należy umieścić rośliny. Można to zrobić w trakcie budowy ścianki lub później. W szczelinę o szerokości przynajmniej 10 cm wsypujemy żyzną ziemię, a następnie sadzimy roślinę i mocno ugniatamy ziemię wokół korzeni. Trzeba jeszcze pamiętać, że płaszczyzna takiej szczeliny musi być pochylona w kierunku skarpy. Jeśli tak nie jest, już pierwszy większy deszcz może wypłukać z niej podłoże i rośliny.

Z kamienia, cegły, bloczków betonowych
Taki murek buduje się na fundamencie z betonu wylanego na warstwie dobrze ubitego żwiru lub tłucznia. Poszczególne elementy (kamienie, cegły czy bloczki) układa się na zaprawie zgodnie z zasadą przewiązywania murarskiego, czyli tak, by każda spoina była przykryta całym elementem. Jeżeli murek budowany jest z dwóch rzędów kamieni różnej wielkości, konieczne jest położenie co 3-4 warstwy sięgacza, czyli kamienia, który będzie większy i przykryje całą szerokość murka.

Z drewna
Ścianka oporowa z drewna (bali, palików, podkładów kolejowych) zazwyczaj bardzo dobrze prezentuje się w ogrodzie. Dlatego ten materiał warto polecić do podpierania skarpy, ale niezbyt stromej i wysokiej. Ścianka oporowa z drewna może bowiem okazać się zbyt słaba, aby utrzymać dużą siłę naporu gruntu. Trzeba poza tym pamiętać, by drewno było zaimpregnowane, najlepiej ciśnieniowo. Dobrze jest też połączyć ze sobą poszczególne elementy. Można wykorzystać do tego celu specjalne metalowe klamry. Zdarza się, że samo wkopanie bali głęboko w ziemię jest niewystarczające.

Ponieważ szczeliny w ściance oporowej z drewna nie są wypełnione spoiwem, można - podobnie jak w suchym murku - rozmieścić w nich rośliny.

Z wylewanego betonu
Ścianka oporowa żelbetowa jest bardzo stabilna, a bywa również bardzo estetyczna, jeśli się ją odpowiednio wykończy. Można ją zatrzeć na gładko i pomalować, albo obmurować: cegłą klinkierową lub dowolnie wybranym kamieniem.

Stabilność takiej ścianki gwarantuje jej monolityczna budowa - beton wykorzystany jest do budowy ścianki, jak i położonego pod nią fundamentu. Głębokość posadowienia ścianki zależy od rodzaju gruntu. Na gruncie piaszczystym wystarczy fundament wysokości 30 cm, na gruntach spoistych (glinach, iłach) - 50 cm.

W betonie powinno się umieścić zbrojenie. Pionowe pręty stalowe grubości 8-12 mm rozstawione co 15 cm należy połączyć prętami rozdzielczymi grubości 8-10 mm.

Ścianka oporowa żelbetowa może być prosta lub w kształcie litery L. Jeżeli decydujemy się na to pierwsze rozwiązanie, to trzeba pamiętać, że część ścianki zagłębiona w ziemi musi stanowić co najmniej 120% wysokości części wystającej ponad grunt. Jest to bardzo ważne, bo ścianka wkopana płycej może nie wytrzymać naporu ziemi.

Ściankę w kształcie litery L przed wywróceniem lub przesunięciem chroni grunt obciążający jej podstawę. Jeżeli chcemy zewnętrzną stronę ścianki oporowej osłonić na przykład cegłą klinkierową lub kamieniem, należy przedłużyć płytę fundamentu przed ściankę

Z pustaków betonowych
W sklepach budowlanych dostępne są specjalne pustaki betonowe, z których bardzo łatwo zbudować ściankę oporową. Ustawia się je bezpośrednio na gruncie, a kolejne rzędy rozmieszcza w różny sposób: jeden na drugim, mijankowo (gdy łączenia w jednej warstwie nie przechodzą w łączenia w następnej) lub kaskadowo (górny pustak cofnięty względem dolnego). Wypełnienie pustych przestrzeni (kanałów) betonowego pustaka ziemią stabilizuje całą konstrukcję. Ściankę można dodatkowo wzmocnić, wypełniając niektóre kanały betonem, a jeśli trzeba, to nawet umieszczając w nim zbrojenie.

W ziemi wypełniającej pustaki sadzi się niskie byliny, płożące się krzewy lub pnącza. Jeżeli pustaki ustawione są kaskadowo, roślinność może po kilku latach całkowicie przysłonić betonową konstrukcję ścianki oporowej.

Nadesłał: m_g11