Na koniec 2023 r. w Polsce było zarejestrowanych ponad 155 tys. stowarzyszeń i fundacji, a od początku 2024 r. przybyło już ponad 900 nowych podmiotów, jak wynika z najnowszej analizy danych z Krajowego Rejestru Sądowego przeprowadzonej na zlecenie Fundacji Dr Clown, która od 25 lat wyznacza standardy w terapii śmiechem i sposobach budzenia radości u dzieci, seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami w szpitalach i wyspecjalizowanych placówkach. 

50 tys. nowych organizacji pozarządowych w ciągu 14 lat 

Z tej liczby ok. 121 tys. to różnego rodzaju stowarzyszenia. Ich liczba, według przewidywań ekspertów z wywiadowni gospodarczej Dun & Bradstreet, która przeprowadziła analizę, w bieżącym roku może wzrosnąć nawet do 123,5 tys. Blisko 87 proc. z nich znajduje się w dobrej lub bardzo dobrej kondycji finansowej. W słabszej sytuacji znajduje się blisko 13 proc., a w bardzo złej jedynie 0,2 proc.

Na przestrzeni ostatnich piętnastu lat liczba zarejestrowanych w Polsce organizacji pozarządowych głównie rosła – od 2010 r. przybyło ich 50 tys. Jedyny spadek – o 7,6 tys. podmiotów – odnotowano w latach 2018-2019. W tym okresie wykreślono z rejestru REGON podmioty z dawnych rejestrów sądowych, które nie zarejestrowały się w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Od tego czasu przybywa ich w tempie od 2 do 3 proc. w skali roku. 

Stale rosnąca liczba organizacji pożytku publicznego w Polsce może świadczyć o rosnącej świadomości społecznej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie jednak, według dostępnych badań, prawie 40 proc. Polek i Polaków deklaruje, że nie ma żadnych skojarzeń z działalnością organizacji pozarządowych, a liczba podatników i podatniczek, którzy w 2023 r. skorzystali z opcji odpisania części podatku dochodowego na organizacje pożytku publicznego, spadła o ponad 3 mln w porównaniu do roku 2022  – mówi Agata Bednarek, Prezeska Zarządu Fundacji Dr Clown – Według naszych obserwacji, im więcej darczyńcy wiedzą o działalności organizacji oraz o tym, w jaki sposób wykorzystuje ona środki, tym chętniej udzielają wsparcia, nie tylko finansowego. Dlatego edukacja na temat działań fundacji i stowarzyszeń jest bardzo ważna i pozwala bardziej efektywnie budować wspólne dobro. 

Na tle polskich firm sektor pozarządowy radzi sobie wyjątkowo dobrze

W porównaniu z sektorami usług, handlu czy przemysłu w Polsce, liczba  zawieszanych działalności wśród organizacji pożytku publicznego jest bardzo mała. W przypadku tych pierwszych są to tysiące firm rocznie, natomiast w sektorze pozarządowym – zaledwie dziesiątki. Od 2010 r. w Polsce łącznie jedynie 216 stowarzyszeń i fundacji zawiesiło swoją działalność, średnio ok. 15 rocznie. Najwięcej, chociaż nadal bardzo mało – 39 podmiotów – zawieszono w 2022 r.  

Dane cytowane w tekście pochodzą z badania Dun & Bradstreet przeprowadzonego na początku marca 2024 r. Analizie poddano dane z rejestru KRS. Przy okazji Dun & Bradstreet zbadała poziom optymizmu na polskim rynku, nie tylko w biznesie, ale także wśród podmiotów z szeroko rozumianej branż użyteczności publicznej. Z raportu „Dun & Bradstreet Global Business Optimism Insights” wynika, że polscy zarządzający firmami w pierwszym kwartale 2024 r. wykazują się wysokim poziomem optymizmu z wynikiem 58,8 punktów na skali od 0 do 100.