W pierwszej kolejności należy pamiętać, komu odliczenie przysługuje. Z ulgi mogą bowiem skorzystać osoby niepełnosprawne, które posiadają jeden z poniższych dokumentów:

 

1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzja przyznająca rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową, albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o rodzaju i stopniu niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Z odliczenia mogą skorzystać, też osoby, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: małżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice małżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 9.120 zł.

Urzędy skarbowe wskazują także, że jeden z powyższych dokumentów podatnik powinien posiadać w momencie dokonywania wydatku (zakupu leków), a nie np. w dniu składania zeznania (Urząd Skarbowy w Lesznie, 3 marca 2007r., PD-I-415-6/07; Urząd Skarbowy w Nysie,16 lutego 2006r., PD/415-50/BJ/05; Urząd Skarbowy Łódź-Widzew, 11 lutego 2005r., IX-005/28/2/Z/K/05).

Pamiętać należy również o tym, że odliczeniu podlega tylko kwota stanowiąca różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Kwotę odliczenia ustala się więc miesięcznie. Jeżeli w jednym miesiącu podatnik poniesie wydatek na leki do wysokości 100 zł, to za dany miesiąc nie będzie mu przysługiwało odliczenie. Jeżeli w następnym miesiącu wydatki wyniosą 150 zł, to od dochodu w ramach ulgi na leki będzie można odliczyć za ten miesiąc 50 zł. Jeżeli natomiast tylko w jednym miesiącu wydatek na leki wyniesie 1000 zł, a w pozostałych miesiącach podatnik nie poniesie wydatku na ten cel, to odliczeniu będzie podlegać kwota 900 zł.

Limit 100 zł określa się odrębnie dla każdej osoby niepełnosprawnej. Jeżeli np. z odliczenia chce skorzystać jeden z małżonków, sam będący osobą niepełnosprawną i jednocześnie chce odliczyć wydatki na zakup leków dla siebie i swojego niepełnosprawnego małżonka, to każdemu z małżonków przysługuje odrębny limit (Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach, 4 kwietnia 2006r., OG/005/41/PDII/415-24/06). Jeżeli w takich okolicznościach wydatki na zakup leków dla każdego z małżonków wyniosłyby w danym miesiącu po 100 zł, żadna kwota nie podlegałaby odliczeniu.

W ramach ulgi nie można jednak odliczać wydatków na zakup wszystkich leków. Możliwość skorzystania z ulgi jest bowiem uzależniona od stwierdzenia przez lekarza specjalistę, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo). Podatnicy mają jednak często wątpliwości, co należy rozumieć pod pojęciem „leku” – przepisy podatkowe nie definiują bowiem tego pojęcia. Urzędy skarbowe odwołują się w takich okolicznościach do przepisów Prawa farmaceutycznego. Na tej podstawie Urząd Skarbowy w Nowym Sączu (16 lutego 2006r., PD-1-415-68-05) uznał np. że podatnik nie może odliczyć w ramach ulgi wydatków na zakup suplementu diety, sprowadzonego ze Stanów Zjednoczonych. Zdaniem urzędu, jeżeli preparat ten nie został wpisany do rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z wymogami prawa farmaceutycznego, to nie stanowi on „leku”. Takie stanowisko zajęła również Izba Skarbowa w Poznaniu (8 marca 2005r., BD-F/415-79/05) odnosząc się do możliwości odliczenia wydatków poniesionych na zakup produktów bezglutenowych. Izba wskazała jednocześnie, że Prawo farmaceutyczne odrębnie definiuje pojęcia "leku" i "produktu leczniczego przeznaczonego do specjalnych celów żywieniowych". Podobnie uznał także Urząd Skarbowy w Legnicy (30 maja 2006r., PDII415/1/22/2006) rozpatrując sprawę możliwości odliczenia wydatków na zakup chleba bezglutenowego.

Urzędy skarbowe wskazują także, że „brak jest podstaw do uznania jakiejkolwiek diety oraz środków opatrunkowych, cewników, strzykawek do podawania zmiksowanego jedzenia, igieł, wenflonów, zestawu do przetłaczania płynów które niewątpliwie ułatwiają życie osobom niepełnosprawnym i współdomownikom takich osób, do wydatków na zakup leków odliczanych w ramach ulgi z tytułu wydatków na cele rehabilitacyjne”. Nie spełniają one cech wskazanych w definicji "leku" (Urząd Skarbowy w Wodzisławiu Śląskim, 19 stycznia 2006r., PDFN/415-25/05). Na tej podstawie odliczeniu nie podlegają też wydatki na zakup np. środków opatrunkowych takich jak: kompresy jałowe opaski, przylepce itp. (Urząd Skarbowy w Białej Podlaskiej, 12 marca 2004r., PDFII.415/4/04).

Leki muszą być ponadto zalecane przez „lekarza specjalistę”. Przepisy podatkowe nie określają, o kogo dokładnie chodzi, dlatego zdaniem urzędów skarbowych należy się odwoływać, do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. „Lekarz specjalista”, to osoba, która posiada:

• dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą, lub
• dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty, wydane przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, lub
• dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami.

Na takiej podstawie Izba Skarbowa w Katowicach (27 października 2005r., PBB3-415/9-58/2005) uznała, że odliczeniu nie podlegają leki zapisane przez "licencjonowanego lekarza medycyny niekonwencjonalnej", posługującego się tytułem „doc. dr hab. psychologii lic. lekarz medycyny n.". Izba wskazała, że używanie określenia "lic. lekarz medycyny n." nie oznacza, że osoba ta jest lekarzem specjalistą. „Lekarzem specjalistą” są tylko osoby spełniające warunki określone w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Kolejnym warunkiem ulgi na leki jest posiadanie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Zdaniem Urzędu Skarbowego w Nysie (16 lutego 2006r., PD/415-50/BJ/05) może to być np. faktura VAT, rachunek wystawiony przez aptekę lub dowód wpłaty, z których powinno jednoznacznie wynikać, kto jest sprzedającym lek, w jakim dniu m-ca nastąpiła sprzedaż oraz dla kogo jest lek. Roli dokumentu stwierdzającego poniesienie wydatku nie może spełniać natomiast oświadczenie magistra farmacji o wysokości ceny detalicznej leku (Urząd Skarbowy w Końskich, 13 stycznia 2005r., PD 415/5/05).

Urząd Skarbowy w Krośnie (8 maja 2007r., US PDF/415-26/07) wskazał także, że z faktury powinno wynikać, że podatnik dokonał zakupu leków. W rozpatrywanej przez urząd sprawie podatniczka przebywała w szpitalu, gdzie był jej podawany lek interferon, który najpierw był podawany na koszt szpitala a potem podatniczka była zobowiązana sama płacić za ten lek w kasie szpitala. Podatniczka otrzymała z tego tytułu fakturę VAT z opisem „hospitalizacja na oddziale chorób wewnętrznych i hepatologii”. Zdaniem urzędu wydatki udokumentowane taką fakturą nie uprawniają do skorzystania z odliczenia z tytułu wydatków na zakup leków.

Reasumując można stwierdzić, że możliwość skorzystania z ulgi na leki uzależniona jest od spełnienia następujących warunków:

• wydatek musi dotyczyć „leków”;
• „leki” zakupione dla osoby niepełnosprawnej;
• konieczność stosowania danych „leków” musi potwierdzić „lekarz specjalista”;
• wydatek musi zostać faktycznie poniesiony;
• wydatek musi zostać odpowiednio udokumentowany;
• odliczenie jest możliwe tylko w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami przez osobę niepełnosprawną w danym miesiącu a kwotą 100 zł.