W Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC), które trwało od sierpnia 2011 r. do kwietnia 2012 r., wzięło udział ponad 166 tys. osób z 24 krajów. W Polsce – gdzie przeprowadził je Instytut Badań Edukacyjnych - objęło ono blisko 10 tys. respondentów. Głównym celem projektu był pomiar kompetencji w obszarach, które zostały uznane za wiodące w obecnym tzw. rozwoju cywilizacyjnym społeczeństwa opartego na wiedzy – a były to rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Młodzi Polacy dorównują rówieśnikom z innych krajów

- Kompetencje mierzone w PIAAC są niezbędne do funkcjonowania we współczesnym świecie oraz nabywania nowej wiedzy i nowych umiejętności. PIAAC dostarcza również informacji m.in. o związku pomiędzy kompetencjami, wykształceniem i sytuacją na rynku pracy – powiedziała dr Agnieszka Chłoń-Domińczak, lider Zespołu Edukacji i Rynku Pracy IBE.  - Dane uzyskane w badaniu pozwalają na ocenę jakości zasobów kapitału ludzkiego, a na tej podstawie także ocenę potencjału gospodarczego, spójności społecznej oraz identyfikację grup narażonych na ryzyko wykluczenia społecznego ze względu na niski poziom umiejętności – podkreśliła.

Do najważniejszych wyników badania należy fakt, że młodzi Polacy potrafią tyle samo, co ich rówieśnicy z 22 krajów OECD. Wyniki badania PIAAC pokazały też, że w ciągu ostatnich 17 lat wzrósł poziom umiejętności dorosłych Polaków. Choć średnie wyniki w Polsce są wciąż nieco poniżej średniej badania. Nasze wyniki w rankingu podnoszą osoby z wyższym wykształceniem, pracujący w sektorach usług wiedzochłonnych i wysoko wykwalifikowani pracownicy biurowi.

Wynik Polski w dziedzinie rozumienia tekstu dzieli od średniej OECD 6 punktów, a w dziedzinie rozumowania matematycznego – 9 punktów. Gorszy wynik w zakresie rozumienia tekstu uzyskały Włochy i Hiszpania. Natomiast przeciętny poziom rozumowania matematycznego Polaków jest porównywalny do wyniku Wielkiej Brytanii i jest lepszy niż wyniki Irlandii, Stanów Zjednoczonych, Włoch i Hiszpanii.

Wykształcenie rodziców ma znaczenie

Badanie PIAAC objęło bardzo zróżnicowaną populację: począwszy od osób urodzonych w 1947 r., rozpoczynających edukację na początku lat 50. i wchodzących na rynek pracy w latach 60., po osoby urodzone w 1996 r., które edukację rozpoczęły już w XXI wieku i - w wielu przypadkach - nie rozpoczęły jeszcze pracy zawodowej.

Wśród czynników wpływających na kompetencje Polaków są zarówno wiek, płeć jak i miejsce zamieszkania. Młodzi Polacy osiągają lepsze wyniki niż starsi, kobiety lepsze wyniki w rozumieniu tekstu niż mężczyźni, a wyniki mieszkańców wsi odbiegają od wyników mieszkańców dużych miast.

PIACC potwierdził przy tym wyniki innych badań, np. PISA, z których wynika, że wykształcenie rodziców w znacznym stopniu wpływa na umiejętności dzieci. Polacy wychowani przez najlepiej wykształconych rodziców nie odstają od średnich wyników analogicznej grupy w OECD. Natomiast wyniki Polaków, których rodzice mieli niższe poziomy wykształcenia są wyraźnie słabsze.

Rezultaty PIAAC potwierdziły także występowanie nierówności w dostępie do szkolnictwa wyższego – osoby, których rodzice mają niskie wykształcenie rzadziej podejmują studia, nawet gdy mają wysoki poziom kompetencji.

Pracujący potrafią więcej

We wszystkich krajach uczestniczących w badaniu osoby pracujące charakteryzują się wyższymi poziomami umiejętności rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego niż osoby bezrobotne lub bierne zawodowo. Wyniki PIAAC sugerują również, że kompetencje dużej grupy osób są niewykorzystane. Wiele osób niepracujących, w szczególności tych pozostających bez pracy przez okres nie dłuższy niż dwa lata, posiada umiejętności na wysokim poziomie. Dłuższy okres bierności zawodowej wiąże się ze spadkiem kompetencji.

Jak stwierdziła dr Chłoń-Domińczak - Przyglądając się bliżej wynikom osób w zależności od rodzaju działalności pracodawcy, widzimy, że najlepszymi umiejętnościami badanymi w PIAAC charakteryzują się osoby, których praca wiąże się m.in. z usługami z zakresu informatyki, finansów, ubezpieczeń, komunikacji, reklamy, marketingu, obsługi rynku nieruchomości, doradztwem podatkowym i księgowością. Grupa ta, określana łącznie jako „usługi nowoczesne”, uzyskała przeciętny wynik 299 punktów z zakresu rozumienia tekstu i 295 z rozumowania matematycznego. Obydwa wyniki są porównywalne do przeciętnych wyników osiąganych przez osoby pracujące w tych branżach w krajach OECD uczestniczących w badaniu.

 Badanie PIAAC uwidoczniło także związek między poziomem kompetencji a zarobkami. Generalnie umiejętności wpływają na dochody, jednak Polska, podobnie jak Czechy, Szwecja, Słowacja i Estonia, charakteryzuje się niewielkim zróżnicowaniem dochodów związanym z poziomami umiejętności.

Komputer nieoswojony

Badanie PIAAC, oprócz wyników dotyczących umiejętności rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego, pozwala na ocenę kompetencji wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Chodzi tu o umiejętność korzystania z komputera, Internetu, do pozyskiwania i analizy informacji, porozumiewania się z innymi oraz wykonywania praktycznych zadań w kontekście prywatnym, zawodowym i społecznym. Umiejętności Polaków w tym zakresie okazały się najniższe wśród krajów, które przeprowadziły tę część badania. Tylko 19% Polaków posiada wysokie umiejętności wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych wobec 34% średnio w OECD, co więcej pracujący Polacy rzadziej i mniej intensywnie niż w innych krajach korzystają z komputera w pracy (46% nigdy nie korzysta wobec 30% w krajach OECD).

- Wyniki PIACC to obszerny i bogaty materiał, który będzie mógł być wykorzystywany szeroko, w różnych obszarach. Traktujemy te badania jako fotografię tego, w jakim punkcie jesteśmy dziś, i w jakich obszarach powinniśmy działać by dokonać potrzebnych zmian – powiedziała dr Chłoń-Domińczak.

Więcej szczegółów można znaleźć w pełnej wersji raportu PIAAC, dostępnej na stronie IBE: http://www.ibe.edu.pl/pl/media-prasa/aktualnosci-prasowe/276-umiejetnosci-polakow-wyniki-miedzynarodowego-badania-kompetencji-doroslych-piaac

Informacja o Instytucie Badań Edukacyjnych:

Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) zatrudnia około 150 badaczy zajmujących się edukacją – socjologów, psychologów, pedagogów, ekonomistów, politologów i przedstawicieli innych dyscyplin naukowych – wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach. Instytut uczestniczy w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, przygotowuje raporty, sporządza ekspertyzy oraz pełni funkcje doradcze w tym zakresie, aktywnie promuje politykę edukacyjną opartą na faktach (evidence-based policy and practice) i szczególnie dużą wagę przywiązuje do badań, których wyniki mogą zostać wykorzystane w praktyce i polityce edukacyjnej, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym.

www.ibe.edu.pl

Informacje o projekcie Entuzjaści Edukacji:

Celem głównym projektu systemowego „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” (Entuzjaści Edukacji) jest wzmocnienie systemu edukacji w zakresie badań edukacyjnych oraz zwiększenie wykorzystywania wyników badań naukowych w polityce i praktyce edukacyjnej oraz w zarządzaniu oświatą. Projekt jest realizowany przez IBE ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty, Poddziałanie 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty.

www.eduentuzjasci.pl

Kontakt do mediów - Biuro prasowe IBE

Weronika Janda

Marketing & Communications Consultants

ul. Wilcza 28/10, 00-544 Warszawa

e-mail: janda@mcconsultants.pl

Tel. kom. +48 662 086 500

tel. (+48 22) 40 66 100/101 wew. 23