2011-02-24
Nie wiadomo, ile wypadków rocznie zdarza się podczas pracy na wózkach widłowych. Zgłaszane są te najbardziej drastyczne, jak kalectwo czy śmierć.

Przy wyborze wózka widłowego należy zwrócić szczególną uwagę na jego parametry pod kątem bezpieczeństwa pracy i zadbać o odpowiednie przeszkolenie operatora. Tak jak przy pracy z każdą maszyną roboczą, tak i w przypadku wózków widłowych jego operator jest narażony na wiele niebezpieczeństw. Aby zapewnić bezpieczeństwo pracy operatorowi, należy o tym pomyśleć już w chwili wyboru samej maszyny. Nie należy sugerować się wyłącznie tym, że normy prawne regulujące dopuszczenie wózka widłowego do sprzedaży i narzucające dość restrykcyjne uwarunkowania co do jego konstrukcji są automatycznie spełniane przez producentów (normy unijne przewidują ok. 200 tzw. hazards points - punktów zagrożeń). Wyposażenie wózka widłowego zależy od tego, do jakich prac jest on przeznaczony. Zawsze jest jakiś element konstrukcyjno-mechaniczny, który okaże się kluczowy dla bezpieczeństwa w określonych warunkach pracy. Dokonując zakupu należy więc dokładnie zastanowić się, jakie funkcje powinien spełniać wózek widłowy.

Zagrożenia które wynikają z eksploatacji wózków widłowych

• przygniecenie, uderzenie wózkiem,
• utrata stateczności wózka i jego przewrócenie się,
• upadek ładunku w wyniku złego ułożenia lub przeładowania wózka,
• wypadki w czasie ruchu wózka spowodowane awarią układu kierowniczego, układu hamulcowego, błędem kierowcy, brakiem osłon na koła,
• wpływ niewygodnej pozycji operatora na jego zdolność psychomotoryczną w czasie jazdy wózkiem lub jego nadmierny wysiłek (niewłaściwa ergonomia kończyn wpływająca na zmęczenie lub sterowanie).

Jazda i udźwig

Wyróżnia się dwie grupy zagrożeń. Wynikające z układu napędowego oraz z układu nośnego. Przede wszystkim wózek widłowy musi być w pełni sterowny. Chodzi o proste funkcje, jak hamowanie i prędkość wózka widłowego. Obecne rozwiązania pozwalają na montaż automatycznych reduktorów prędkości, układów hamulcowych wrażliwych na ciężar wózka, czy też zabezpieczenia przed gwałtownymi skrętami. Nie każdy jednak producent stosuje takie urządzenia w standardzie, gdyż to zależy także od przeznaczenia wózka. Równie ważnym elementem jest udźwig, co wiąże się ze statecznością pojazdu. Dodatkowe systemy zabezpieczają przed wywróceniem pojazdu podczas przewożenia ładunku oraz uniemożliwiają jazdę z podniesionymi widłami, na których znajduje się ładunek. Ważne jest to zwłaszcza przy urządzeniach dobieranych do magazynów wysokiego składowania. W niektórych modelach wózków montuje się nawet kamery, które dają podgląd na widły, po to aby posiadać stałą kontrolę nawet w najtrudniejszych warunkach pracy. Coraz częściej na wyposażeniu znajdują się również urządzenia do automatycznej preselekcji wysokości, gdzie operator, programując odpowiednie wysokości półek magazynowych, nie musi za każdym razem celować w półkę, co oczywiście ułatwia mu pracę, przyspiesza operacje magazynowe, a przede wszystkim zwiększa bezpieczeństwo pracy. Istotna jest również wygoda i komfort pracy samego operatora wózka widłowego. Kabiny nowoczesnych modeli widlaków nierzadko przypominają luksusowe pojazdy.

Ergonomia też ważna

Ergonomiczna kabina wózka idłowego to taka, która doskonale współgra z resztą urządzenia, daje poczucie komfortu pracy operatorowi, zapewniając pełną widoczność oraz pełną kontrolę nad urządzeniem. Słaba widoczność jest główną przyczyną wypadków z udziałem wózków widłowych. W związku z tym, iż praca wózka polega zarówno na jeździe do przodu (średnio 60 proc.), jak i do tyłu (średnio 40 proc.), pojawiły się rozwiązania umożliwiające pracę w obu przypadkach - zwrotne kabiny albo fotele zwrotne wraz z panelem sterowania. Jest to bardzo ważna funkcja urządzenia. Operator wózka widłowego, który nie posiada takiej możliwości, szybciej się męczy dokonując akrobatycznych zwrotów tylko swoją osobą. Po kilku godzinach pracy w takich warunkach zdolność percepcji pracownika zmniejsza się do minimum, a to grozi wypadkiem.

Umiejętności operatora

Samo ukończenie kursu na wózki widłowe nie wystarczy do bezpiecznej i efektywnej pracy. Dobrze jest przeszkolić pracownika dodatkowo ze sprzętu, na którym będzie pracować. Szczególną uwagę należy też zwracać na konserwację wózków, tak jak czyszczenie pojazdu czy też sprawdzanie jego stanu przed rozpoczęciem pracy. Niestety często pracodawcy lekceważą ten obowiązek i nie egzekwują go od swoich pracowników. To nie tylko zwiększa ryzyko wypadków, ale też i podnosi koszty eksploatacji i późniejszego serwisowania urządzeń.

Bezpieczeństwo pracy na wózkach widłowych

Rozporządzenie ministra gospodarki pracy i polityki społecznej z 4 kwietnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. z 2003 r. nr 65, poz. 603).

• Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
• Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26, poz. 313) wraz z późniejszymi zmianami (Dz.U. nr 82, poz. 930 - obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.).
• Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. nr 265, poz. 2644).

Nadesłał: kraskairena