2011-03-03
Operator wózka widłowego (czytaj pracownik), przedsiębiorca czy zleceniobiorca, który ze swej wyłącznej winy spowodował wypadek przy pracy, nie otrzyma świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Prawa do tych świadczeń nie nabędzie również poszkodowany, który w czasie wypadku był nietrzeźwy i przyczynił się do jego spowodowania. Osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu mogą w razie wypadku przy pracy otrzymać świadczenia na korzystniejszych zasadach i w wyższej wysokości niż w przypadku choroby niebędącej skutkiem takiego wypadku.

Naruszenie przepisów

Ubezpieczony nie otrzyma świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli jedyną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie bądź wskutek rażącego zaniedbania. W ocenie winy pracownika jako jedynej przyczyny wypadku przy pracy należy uwzględniać, oprócz postępowania samego poszkodowanego, całokształt okoliczności zdarzenia, w tym zachowania innych uczestników zdarzenia oraz zaniedbania organizacyjno-techniczne pracodawcy (wyrok SN z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 557/98, PiZS 1999/9/35). Rażące niedbalstwo określa się jako zachowanie graniczące niemal z umyślnością, które zachodzi wówczas, gdy pracownik przewiduje skutki swojego postępowania, ale spodziewa się ich uniknąć, bądź skutków tych nie przewiduje, choć może i powinien je przewidzieć (wyrok SA w Białymstoku z 15 grudnia 1993 r., III Aur 411/93, PS-wkł. 1994/6/14).

Nietrzeźwość bądź odurzenie

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują także ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Ubezpieczony, który uległ wypadkowi, nie otrzyma tych świadczeń, gdy był nietrzeźwy lub pod wpływem środków odurzających i odmówił poddania się badaniu mającemu na celu ustalenie zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie lub przez swoje zachowanie uniemożliwił przeprowadzenie takiego badania. Przyznanie prawa do świadczeń może nastąpić, jeśli ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny uniemożliwiające poddanie się temu badaniu.

Przykład:

Pracownik posiadający uprawnienia na wózki widłowe przewoził towar widlakiem i umieszczał go na metalowych regałach w magazynie materiałów budowlanych należącym do pracodawcy. Przy wykonywaniu tych czynności wózek widłowy przechylił się, a spadające na ziemię cegły uszkodziły maszynę i spowodowały obrażenia ciała pracownika. Ustalając okoliczności i przyczyny wypadku, pracodawca stwierdził, że pracownik naruszył przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia, a ponadto był pod wpływem alkoholu. Pracownik nie nabył zatem prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy z ubezpieczenia wypadkowego za okres niezdolności do pracy spowodowany tym wypadkiem.

Zaległości w opłacaniu składek

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące oraz duchowni będący płatnikami składek na własne ubezpieczenie nie otrzymają zasiłku i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego w razie wystąpienia w dniu wypadku przy pracy zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł. Świadczenia nie przysługują do czasu spłaty całości zadłużenia. Jeżeli spłata całości zadłużenia nastąpi:

• w ciągu sześciu miesięcy od dnia wypadku - ubezpieczonemu przysługuje świadczenie za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy z tego tytułu,
• po upływie sześciu miesięcy od dnia wypadku - ubezpieczony nabywa prawo do świadczeń od dnia spłaty całości zadłużenia (prawo do świadczeń za okres przed tą datą ulega przedawnieniu).

Wynagrodzenie za czas choroby

Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, za które ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów. Dotyczy to tych pracowników, którzy na mocy przepisów szczególnych zachowują prawo do wynagrodzenia za okresy niezdolności do pracy, a także:

• osób pobierających stypendium w okresie odbywania stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy,
• osób pobierających stypendia sportowe,
• słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej pobierających stypendia,
• posłów i senatorów pobierających uposażenie, - którzy zachowują prawo do otrzymywanych świadczeń także w okresie nieobecności w pracy spowodowanej chorobą.

W przypadku wymienionych ubezpieczonych zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego może zatem przysługiwać jedynie za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia wypadkowego.

Brak prawa do świadczeń

Gdy osoba podlega jednocześnie ubezpieczeniu wypadkowemu i chorobowemu, jej niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy i spełnia ona warunki do uzyskania świadczeń z tytułu podlegania tym ubezpieczeniom, wówczas przysługują jej świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Gdy jednak świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego z wymienionych wyżej przyczyn nie przysługują, nabywa ona prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego

Z tytułu wypadku przy pracy przysługują następujące świadczenia:

• zasiłek chorobowy
• świadczenie rehabilitacyjne
• zasiłek wyrównawczy
• jednorazowe odszkodowanie
• renta z tytułu niezdolności do pracy
• renta szkoleniowa
• renta rodzinna
• dodatek do renty rodzinnej
• dodatek pielęgnacyjny
• pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne

Podstawa prawna

* Art. 6, ust. 2, art. 8 ust. 3, art. 21, art. 22 i art. 24 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199 poz. 1673 z późn. zm.).
* Art. 4, 11, 19 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
* Art. 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

Nadesłał: kraskairena