2009-03-02
Obraz Zygmunta Rozwadowskiego „Czwórka koni” z 1923 roku przedstawiający czterokonny wóz z zaprzęgiem na tle zimowego pejzażu wiejskiego to kolejne dzieło, które będziemy podziwiać w „Galerii w oknie” Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Reprodukcję obrazu zobaczymy na jednym z okien budynku przy al. W. Korfantego 3 od 3 marca br. To właśnie tutaj Muzeum Śląskie prezentuje od listopada 2008 roku wizerunki bardziej lub mniej znanych arcydzieł polskiego malarstwa.

W kolejnych odsłonach przechodnie zobaczyli już prace m.in. Józefa Chełmońskiego oraz Leona Wyczółkowskiego. Reprodukcja zaproponowana w lutym, „Koncert" Romana Kramsztyka, tak bardzo spodobała się przechodniom, że kilkoro z nich postanowił zabrać ją ze sobą. Muzeum Śląskie nie zrażone tym incydentem kontynuuje jednak projekt przygotowując kolejne odsłony „Galerii w oknie".

Zygmunt Rozwadowski (1870 Lwów - 1950 Zakopane). Malarz, dekorator, pedagog. Kształcił się w latach 1883 - 1892 w krakowskiej SSP, gdzie przez ostatnie dwa lata uczęszczał do Oddziału Kompozycji Jana Matejki. Naukę kontynuował w Monachium w prywatnej szkole Antona Ažbégo. Wczesne prace wystawiał w TPSP w Krakowie pod pseudonimem Jordan. Po studiach osiedlił się we Lwowie. W latach 1910 - 1920 był profesorem w lwowskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego i współpracował przy dekoracji sal Teatru Miejskiego. W czasie I wojny służył w Legionach Polskich. Po II wojnie światowej zamieszkał w willi „Jordanówka" w Zakopanem.

Malował głównie obrazy o tematyce batalistycznej (wojny napoleońskie, powstanie listopadowe, sceny legionowe) i przedstawienia rodzajowe z motywami łowieckimi, zaprzęgi konne, także portrety, wiejskie pejzaże. Brał udział w pracach zespołu Panoramy Racławickiej (1893), malując sceny związane z kawalerią. Współpracował z Janem Styką przy panoramach Golgota (1896-97), Bem w Siedmiogrodzie (zamówiona przez rząd węgierski w 1898 r.), Męczeństwo chrześcijan w cyrku Nerona (1897-99) i Wojciechem Kossakiem przy Bitwie pod piramidami (1900 - fragment z szarżą mameluków). Zaprzyjaźniony z Kossakiem służył mu również pomocą „podmalowując" wybrane partie jego obrazów batalistycznych. Uznany jako malarz realista, był niezwykle wprawny w odtwarzaniu sylwetek koni. Jego dzieła cechuje fotograficzna niemal dokładność, śmiałe skróty perspektywiczne i swoista dynamika układów kompozycyjnych.

Takimi cechami odznacza się Czwórka koni (1923), obraz przedstawiający jeden z ulubionych tematów artysty. Jest to rodzajowa scena, w której centrum pojawia się wiejski wóz z czterokonnym zaprzęgiem. W tle zimowy pejzaż wiejski z zabudowaniami przy szerokim gościńcu. Artysta znakomicie uchwycił atmosferę pogodnego poranka przedwiośnia. Topniejący śnieg, tworzący rozlewisko na gruntowej drodze, jaśniejący łatami na spadzistych dachach chałup, pochylona postać mężczyzny z wiadrami na nosidłach czy wreszcie dwóch starszych mężczyzn jadących na wozie tworzą nastrojowy a zarazem realistyczny widok, uchwycony okiem wrażliwego malarza - obserwatora. Zróżnicowana faktura, bogata kolorystyka, delikatny światłocień i mistrzowskie ujęcie koni w ruchu, spod kopyt których rozbryzguje się woda topniejącego śniegu, zbliżają ten obraz do wcześniejszych, nowatorskich przedstawień Józefa Chełmońskiego o podobnych tytułach.

W „Galerii oknie" pojawiły się bądź pojawią się kolejno:

2008

• listopad: Stanisław Grocholski „Odczynianie uroku", przed 1888
• grudzień: Leon Wyczółkowski „Martwa natura z rybą", 1911

2009

• styczeń: Józef Chełmoński „Powrót z balu (Sanna)", 1879
• luty: Roman Kramsztyk „Koncert", ok. 1918
• marzec: Zygmunt Rozwadowski „Czwórka koni", 1923
• kwiecień: Zofia Stryjeńska „Poranek", 1923
• maj: Kazimierz Mikulski „Teatr lalek: po przedstawieniu", 1980
• czerwiec: Zbysław Marek Maciejewski „Totalne zagrożenie", 1986
• lipiec: Jerzy Nowosielski „Akt z lustrem", 1979
• sierpień: Jerzy Duda Gracz „Motyw polski Wielka emigracja", 1983
• wrzesień: Tarasin Jan „Komplikacja", 1981

Autor projektu: Leszek Jodlińśki

Scenariusz i wybór obrazów: Henryka Jarema Olszewska, Joanna Szeligowska

Realizacja: Danuta Kamińska-Bania, Krzysztofa Frankowska, Mariusz Paluchiewicz

Nadesłał: ap