2018-03-16
Jak odżywiać mózg na etapie 1000 pierwszych dni życia dziecka?

Okres 1000 pierwszych dni życia dziecka, czyli od poczęcia przez pierwsze lata, to czas najintensywniejszego rozwoju młodego organizmu. To wtedy kształtują się wszystkie organy, na czele z mózgiem. Jedna komórka mózgu dziecka w pierwszych dziesięciu tygodniach ciąży zamienia się w milion komórek. W momencie przyjścia dziecka na świat to już 100 miliardów komórek nerwowych![1] Pierwsze lata życia to czas największych możliwości dla rozwoju neurologicznego, ale również moment dużej podatności na niedobory składników odżywczych. Jak za pomocą diety można dbać o harmonijny rozwój mózgu dziecka?

Efekty prawidłowej diety

Mózg rozwija się właściwie w każdym wieku, jednak to w okresie 1000 pierwszych dni życia ten proces jest najbardziej intensywny. Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) w najnowszej publikacji podkreśliła rolę prawidłowego żywienia w pierwszych latach życia dla rozwoju układu nerwowego dziecka[2]. Efekty prawidłowego rozwoju mózgu widać doskonale w pierwszym roku życia dziecka, kiedy obserwujemy nowe umiejętności malucha. Z noworodka, który głównie śpi, wyrasta dziecko, które chodzi i wypowiada pierwsze słowa. Z każdym miesiącem dziecko ma coraz lepsze zdolności motoryczne, doskonalą się jego funkcje poznawcze, czuciowe, a także społeczno-emocjonalne. Można śmiało wysnuć wniosek, że dobrze odżywione dzieci zrobią szybkie postępy w rozwoju ruchowym, a w przyszłości będą się lepiej uczyć. Eksperci podkreślają także, że profilaktyka żywieniowa na pierwszym etapie życia może zmniejszyć ryzyko występowania chorób związanych ze zdrowiem psychicznym w późniejszym wieku[3].

Intensywne wsparcie już na etapie ciąży

Tak naprawdę o rozwój mózgu warto zadbać już w momencie planowania ciąży! Przyjmowanie 0,4 mg kwasu foliowego dziennie[4] ma niebagatelne znaczenie dla prawidłowego kształtowania się układu nerwowego w okresie płodowym. Kobiety w ciąży powinny kontynuować suplementację kwasem foliowym przynajmniej do drugiego trymestru. Rozwój mózgu i układu nerwowego wspierają też wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które poprzez łożysko docierają do płodu. Kwas DHA z rodziny omega 3 to główny materiał budulcowy mózgu, 600 mg tego kwasu tłuszczowego dziennie[5] to optymalna dawka w trakcie ciąży. Kobieta nie może zapominać także o żelazie (zalecane dzienne spożycie to 27 mg dziennie[6] czyli aż o połowę więcej niż przed ciążą). Podczas ciąży wzrasta też zapotrzebowanie na jod, którego niedobór negatywnie wpływa na rozwój umysłowy u dzieci, odpowiednie spożycie zapewni suplementacja preparatami jodku potasu w ilości 150 μg[7]. Warto pamiętać, że w okresie ciąży mózg rozwija się na tyle, że jest dostosowany do życia poza brzuchem mamy. Jego funkcje będą się jednak doskonaliły już po porodzie.

Przede wszystkim tłuszcze

Bardzo ważnym etapem dla prawidłowego rozwoju mózgu jest karmienie piersią[8]. Zaleca się wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka, a następnie kontynuację tego sposobu karmienia przy jednoczesnym rozszerzaniu diety dziecka o posiłki uzupełniające. Niestety z badań wynika, że jedynie 6% Polek karmi swoje dzieci wyłącznie piersią przez pierwszych sześć miesięcy ich życia^[9]. Tymczasem mleko mamy jest jednym z najlepszych pokarmów dla niemowlęcia, ponieważ zawiera niezbędne składniki odżywcze, także te, które wspierają prawidłowy rozwój mózgu a także pozytywnie wpływa na rozwój bakterii jelitowych, które prawdopodobnie także wpływają na układ nerwowy[10].

Kobieta karmiąca piersią powinna suplementować DHA (200 mg na dobę, przy małym spożyciu ryb nawet 400-600 mg na dobę[11]). Jeśli mama nie może karmić piersią, powinna wybierać mleko modyfikowane, zwracając szczególną uwagę na zawartość w nim kwasów omega-3, w tym szczególnie kwasu α-linolenowego (ALA) oraz DHA.

Czego potrzebuje mózg na etapie rozszerzania diety?

Wielkość mózgu dziecka w ciągu pierwszego roku życia zwiększa się prawie trzykrotnie[12]. Mózg do tak intensywnego rozwoju potrzebuje mnóstwo energii, a wraz z dietą musi mieć zapewnioną odpowiednią ilość składników odżywczych. Warto zwracać na nie uwagę już na etapie rozszerzania diety. Samodzielne jedzenie to także wspomaganie pracy mózgu. Maluch powinien poznawać nowe smaki, ale jednocześnie stymulować zmysły poprzez naukę kolorów, faktur czy choćby różnych temperatur.

Mózg po 1. urodzinach

1000 pierwszych dni, kluczowy etap dla zdrowia w przyszłości, trwa także po pierwszym roku życia. Mózg rocznego dziecka nadal rozwija się i rośnie, mózg 3-latka ma 85% swojej finalnej wielkości, dopiero ten 5-latka ma masę mózgu osoby dorosłej[13]. Rozwijający się mózg potrzebuje nie tylko długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ale także:

·         białka,

·         cynku,

·         żelaza,

·         magnezu,

·         choliny,

·         kwasu foliowego,

·         jodu,

·         witamin A, D, B6 i B12[14].

Warto pamiętać, że małe dziecko ma nawet 6 razy większe zapotrzebowanie na składniki odżywcze niż dorosły[15], wymaga specjalnego żywienia, dzięki któremu jego organizm będzie mógł dalej prawidłowo rosnąć. Na tym etapie warto zwracać uwagę przede wszystkim na żywność bogatą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 . Starszy maluch może otrzymać kwasy tłuszczowe w postaci ryb morskich, olejów roślinnych czy awokado. W Polsce występują niestety niedobory kluczowych dla mózgu składników (jodu, LCPUFA, folianów, witaminy D). O rybach rekomendowanych w diecie dziecka więcej na stronie www.1000dni.pl w artykule: Jakie ryby podawać dziecku? Poza właściwą dietą rozwój mózgu malucha wspierać będą też dobrane do wieku, stymulujące bodźce np. kreatywne zabawy z rodzicami! Aktywność fizyczna, obok właściwej diety, daje szansę na prawidłowy rozwój mózgu[16], czyli na zdrowie teraz i na przyszłość!   

 

Nadesłał: Biuro prasowe http://www.1000dni.pl