To dzięki młodym ludziom, ich wiedzy i doświadczeniu, Polska ma szanse zbudować przewagę konkurencyjną na wyższym poziomie – nie na poziomie niskich kosztów pracy, a na poziomie czynników pozakosztowych, którymi są innowacje i mechanizmy gospodarki opartej na wiedzy.  

Transfer wiedzy ze świata nauki do świata biznesu

Na rynku powstaje coraz więcej instytucji i organizacji, których działanie ukierunkowane jest na tworzenie i rozwijanie nowych sposobów współpracy sektora nauki i edukacji nie tylko z lokalnym samorządem, ale również z innowacyjnym biznesem. Ich celem są działania wspomagające transfer wiedzy zarówno ze świata nauki do świata biznesu, jak i w odwrotnym kierunku. Organizacje te edukują młodych naukowców w zakresie przedsiębiorczości i pokazują im możliwości rozwoju. To pierwszy poważny argument przemawiający za wspieraniem młodych naukowców przez biznes. Od najmłodszych lat należy bowiem zaszczepiać w młodych ludziach myślenie o szerokim spektrum możliwości łączenia nauki z biznesem, wykorzystaniu ich naukowej wiedzy i doświadczenia w znacznie szerszym zakresie niż tylko na potrzeby szkolnych czy też akademickich laboratoriów. Dotychczasowe doświadczenia organizatorów Konkursu Naukowego E(x)plory, największego w Polsce konkursu, pozwalającego młodzieży tworzyć projekty naukowe, rozwijać swoje zainteresowania, poszerzać wiedzę i już na tym etapie doświadczać kontaktu z biznesem, pokazują jak ważne jest wspieranie potencjału zdolnych uczniów na wczesnym etapie ich „przygody” z nauką stosowaną i wynalazkami.

– Efekty przekraczają niekiedy nasze najśmielsze oczekiwania. Ważne, by ten potencjał i potrzebę jego rozwoju dostrzegały jednak nie tylko jednostki rządowe i samorządowe, ale także biznes, bo to od niego zależy, w jaki sposób ten potencjał zostanie wykorzystany. Bardzo cenimy sobie wsparcie – zarówno finansowe, jak i merytoryczne – firm takich jak Grupa LOTOS czy Intel, które od lat aktywnie angażują się w E(x)plory – mówi Joanna Gogolińska, Dyrektor Fundacji Zaawansowanych Technologii.

Kapitał na przyszłość

– Najwyższy czas, aby biznes zrozumiał, że ma nie tylko pewne zobowiązania, ale także szansę na realne korzyści wynikające ze wspierania rozwoju polskiej nauki – mówi Elżbieta Mikołajczak z Grupy LOTOS, będącej mecenasem E(x)plory.

Grupa LOTOS wspiera edukację poprzez podejmowanie różnych działań – od sponsorowania projektów edukacyjnych, takich jak E(x)plory czy Jasielska Liga Naukowa, po współpracę z wyższymi uczelniami technicznymi i organizacjami studenckimi, co umożliwia wymianę wiedzy, pomysłów oraz doświadczenia pomiędzy specjalistami LOTOSU a młodymi, zdolnymi naukowcami i ich wykładowcami. Przykład Grupy LOTOS pokazuje, że można jednocześnie wspierać młodych ludzi finansowo, oferując stypendia i pozwalać największym talentom na rozwój. Jednak należy pamiętać, że to nie wszystko. Równie ważne jest wsparcie, jakiego biznes może udzielać dzieląc się wiedzą i doświadczeniem, umożliwiając dostęp do pewnej infrastruktury, zasobów intelektualnych itp. Świadomość możliwości takiego wsparcia jest początkiem współpracy, na której zarówno biznes, jak i młodzi naukowcy mogą skorzystać. To inwestycja w przyszłych specjalistów, od których umiejętności będzie zależeć rozwój firmy i rodzimej gospodarki.

Coraz częściej uważa się, iż przyspieszenie rozwoju gospodarki, a także niwelowanie negatywnych zjawisk na rynku pracy powinno mieć swoje podstawy w tworzeniu warunków, które wspomagają współpracę środowiska nauki i biznesu. To od poziomu polskiej nauki i dopasowania kierunków kształcenia do potrzeb rynku zależeć bowiem będzie dalszy rozwój zarówno poszczególnych sektorów, jak i całej polskiej gospodarki.

– Jeżeli polska gospodarka nie będzie współpracować ze środowiskiem naukowym, a nakłady na rzecz nauki nie będą mądrze gospodarowane, nie zostanie wykorzystana szansa by stać się liderem regionu z dostępem do cennych kapitałów – mówi Elżbieta Mikołajczak.

Wspieranie młodych naukowców przez biznes jest niezwykle istotne w kontekście budowania przewagi konkurencyjnej. Jak na razie jedną z najważniejszych przewag konkurencyjnych Polski są niskie koszty pracy. Warto byłoby – właśnie dzięki wsparciu młodych naukowców i aktywności promującej działania na styku nauki i biznesu – doprowadzić do sytuacji, w której kraj zaczyna wykorzystywać innowacje i mechanizmy gospodarki opartej na wiedzy. Tym samym zaczyna być w stanie konkurować czynnikami pozakosztowymi.

Nie szukaj pracy za granicą…

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że wspierając młodych naukowców już na początku ich zawodowej drogi zwiększamy szanse na przekonanie ich do pozostania w Polsce i rozwijania naukowych pasji z korzyścią zarówno dla nich samych, jak i dla biznesu. Podejście takie widoczne jest między innymi w działalności Wrocławskiego Centrum Badań EIT+, jednego z partnerów wspierających Program E(x)plory. Centrum kładzie nacisk na urynkowienie wyników prac badawczych w szczególny sposób dbając o ochronę własności intelektualnej.

– We Wrocławskim Centrum Badań EIT+ dajemy naukowcom przestrzeń do rozwoju, nowoczesne laboratoria, możliwość pozyskiwania i realizowania własnych grantów oraz projektów badawczych i wsparcie biznesowe w komercjalizacji technologii. Tego do tej pory w naszym kraju nie było, a takie działania znacząco wpłyną na poziom innowacyjności w Polsce i pozwolą uniknąć pułapki średniego rozwoju, która zagraża krajom Europy Środkowej przechodzącym gwałtowną transformację systemową – mówi prof. Jerzy Langer, Prezes EIT+ i dodaje: – Angażując się w E(x)plory chcemy pokazać jego uczestnikom, że nasze centrum jest miejscem, gdzie można rozwijać naukowe pasje, osiągać sukcesy i wdrażać swoje pomysły do przemysłu. Nie musimy już wyjeżdżać w tym celu za granicę.

Zauważalnym trendem jest poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań i technologii przez duże korporacje poza własnymi strukturami organizacyjnymi. W tym celu powstają globalne platformy dla innowacji, które są łącznikiem pomiędzy przedsiębiorcami, sektorem publicznym oraz innowatorami. Ich celem jest kojarzenie ze sobą przedsiębiorców zgłaszających zapotrzebowanie na innowacyjne rozwiązania i technologie, którzy stawiają wyzwania innowatorom oczekując innowacyjnych rozwiązań. Tymi innowatorami mogą być właśnie młodzi naukowcy.

Współpraca taka ma już swoje potwierdzenie w badaniach. Według badań własnych przeprowadzonych przez PwC, 84 proc. firm współpracuje z uczelniami wyższymi, 80 proc. z jednostkami badawczo-rozwojowymi, 38 proc. z indywidualnymi wynalazcami, a 36 proc. z parkami naukowymi i technologicznymi*

Coraz większa i coraz bardziej zauważalna aktywność firm i instytucji w zakresie wspierania młodych naukowców to dobra prognoza na przyszłość. Transfer wiedzy ze świata nauki do biznesu i odwrotnie to jednak cały czas pole, na którym zarówno przedstawiciele nauki, jak i biznesu mają wiele do zrobienia.

* raport „Najlepsze praktyki działalności innowacyjnej firm w Polsce”. PwC Polska Sp. z o.o., 2013.