Prawo autorskie – co chronią? Czyli, czym jest utwór.
|
Prawo autorskie - rzecz nienamacalna, ale bardzo ważna nie tylko dla twórców, ale i dla odbiorców dzieł. Znajomość tej dziedziny jest naprawdę ważna dla prawidłowego rozwoju społeczeństwa.
Prawa autorskie są ostatnio coraz modniejsze. Wiele osób zaczyna być coraz bardziej świadomym istnieniu tego rodzaju regulacji. Coraz więcej również prawników zaczyna się specjalizować w tej dziedzinie prawa. Jest to bardzo pozytywne zjawisko, ponieważ dobra regulacja prawna i świadomość obywateli powinna sprzyjać rozwojowi społeczeństwa informatycznego i kulturalnego.
Warto natomiast uświadomić sobie, co jest przedmiotem ochrony prawa autorskiego. Mówi o tym art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przedmiotem ochrony jest utwór. W ustawie zawarto definicję legalną tego pojęcia. Jest to w myśl przepisów każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Spróbujmy zatem przeanalizować tę definicję.
Pierwsza jej część zwraca uwagę na przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Oznacza to, że przedmiotem prawa autorskiego jest coś wykreowanego, co wykazuje cechy, które nadał określony twórca. Nie może być to zatem wynik pracy mechanicznej, sztampowej, szablonowej. Nie może polegać to na odtwarzaniu schematów. Musi istnieć pierwiastek twórczy, czyli ta cząstka, którą w dane dzieło wkłada osoba je tworząca. Wszystko zatem to, co jest wykonane według ściśle określonych reguł, jest wykonywane taśmowo, mechanicznie - to nie będzie stanowiło utworu na gruncie ustawy o prawie autorskim.
Po drugie utwór musi być ustalony. Przy czym dowolna jest postać ustalenia. Ustalony - to znaczy taki, który został już urzeczywistniony przez twórcę. Nie są więc chronione idee czy pomysły. Mówi zresztą o tym sama ustawa w kolejnym ustępie art. 1. Ustalenie może być dowolne - na przykład sporządzenie rękopisu, zapisanie utworu techniką cyfrową (np. niniejsza publikacja posiada swój sposób ustalenia w postaci zapisania w sieci Internet - od tego momentu jest ona chroniona przez prawo autorskie).
Utwór jest przedmiotem ochrony niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Oznacza to, że ochronie podlegają również dzieła o bardzo niskich walorach artystycznych, o ile posiadają element twórczy. Nie jest również istotne przeznaczenie - cel komercyjny, edukacyjny, naukowy czy przysłowiowe pisanie do szuflady. Także sposób wyrażenia dzieła jest dowolny.
Ustawa wymienia kilka przykładowych typów dzieł (literackie, muzyczne, audiowizualne i inne), ale katalog ten nie jest zamknięty. Za utwór w rozumieniu prawa autorskie uznano na przykład także kompozycje kwiatowe. Na pierwszy rzut oka czujemy zatem intuicyjnie, co może być uznane za przedmiot ochrony prawa. Często jednak jest to poczucie błędne. Pamiętać należy tymczasem, że naruszenie praw autorskich do dzieła może skutkować obowiązkiem zapłaty wysokiego odszkodowania.
Nadesłał:
Adwokat i Radca Prawny
http://www.kancelaria-mm.pl/ 
|
