Spor X – jeden z najwyższych drewnianych budynków w Norwegii spod kreski Dark Arkitekter aspiruje do miana najbardziej ekologicznego biurowca w Skandynawii.

Zdjecia: https://1drv.ms/u/s!Ak6vnk2kpo84itZvzjAluMifR2hjqA?e=kSgnkY

Spor X jest miejscem pracy przyszłości, które na nowo definiuje ideę zrównoważonego rozwoju w projektowaniu budynków. Wysoki na 10 pięter budynek powstał w ramach projektu rozwoju i zagospodarowania centrum Drammen – miejscowości oddalonej od Oslo o 41 km. Od parteru wzwyż Spor X w całości został zbudowany z litego oraz klejonego drewna zarówno w zakresie konstrukcji, fasady, jak i całości wnętrza, a także szybów windowych, co należy do prawdziwej rzadkości.

Budynek zapewnia 6800 m.kw. powierzchni użytkowej i składa się z podstawy o wysokości dwóch kondygnacji i konstrukcji słupowo-belkowej z drewna klejonego oraz dwóch wysokich brył, połączonych przeszklonym łącznikiem, których konstrukcja składa się ze słupów i belek z klejonego krzyżowo drewna. Również fasada Spor X została wykonana drewna, co z zewnątrz podkreśla jego wyjątkowość. 

Zastosowanie konstrukcji drewnianej, włączając rdzeń budynku, było sporym wyzwaniem w kontekście ochrony przeciwpożarowej, który powinien zachować nośność przez minimum 120 minut. Zespół DARK współpracował z inżynierami ds. zabezpieczenia ppoż. oraz producentami drewna CLT i izolacji Splitkon oraz Rockwool, co zaowocowało zaaprobowaniem konstrukcji w pełni drewnianej w odniesieniu do restrykcyjnych przepisów. Dzięki wykonaniu oddzielenia przeciwpożarowego w linii stropu, uniknięto obudowywania konstrukcji od spodu. Tym samym drewniane płyty oraz podpierające je belki zostały wyeksponowane, przyczyniając się do powiększenia przestrzeni biurowej. 

Te przykłady pokazują, w jaki sposób DARK jest zaangażowany w rozwijanie nowych, innowacyjnych standardów w budownictwie. W naszych projektach wykorzystujemy drewno w konstrukcji, na elewacji oraz w wykończeniach wnętrz – mówi Sebastian Grzesiak, CEO i partner w Dark Arkitekter. Jest to naturalny i ekologiczny materiał, a równocześnie łatwo dostępny i opłacalny. Drewno jest surowcem odnawialnym. Przy zachowaniu zrównoważonej gospodarki leśnej jego zasoby są praktycznie niewyczerpalne. W stosunku do swojego ciężaru posiada ono wyjątkowe parametry nośne oraz wysokie właściwości izolacyjne. Jego użycie istotnie wpływa na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla.

Co istotne, elementy z drewna CLT wyprodukowane zostały w fabryce Splitkon, leżącej pół godziny drogi od placu budowy, a samo drewno pochodzi z okolicznych lasów, co w znacznej mierze wpłynęło na redukcję CO₂ w czasie powstawania budynku. Słowa klucze tego projektu to: zrównoważony rozwój i lokalność. Architekci wspólnie z inwestorem dokonali świadomego wyboru, również stawiając na maksymalizację zrównoważonego rozwoju w miejscu, gdzie nie było możliwe użycie drewna z uwagi na potrzebę zastosowania bardziej wytrzymałej powierzchni. Jedynym miejscem, w którym pojawia się beton jest parter, gdzie podłoga została wykonana z polerowanego betonu, zawierającego w sobie szklane kruszywo z recyklingu, które dostarczone zostało przez lokalną firmę Norsk recykling.

Budynek mieści się w centrum miasta, tuż przy węźle komunikacji miejskiej, dzięki czemu możliwa była całkowita rezygnacja z miejsc parkingowych przynależnych do budynku. Parking samochodowy został zastąpiony miejscami parkowania rowerów. Idea przyświecająca architektom opiera się na założeniu, że obiekt powinien być elastyczny, aby móc dostosować się do przyszłych form pracy, kładąc silny nacisk na wspólnotę i interakcje międzyludzkie. Przeszklona parterowa część budynku została wypełniona przez strefę coworkingową, restauracje i sale konferencyjne na 1 i 2 piętrze, co wizualnie pozwala powiększyć przestrzeń, jak również zapewnia zróżnicowane sekwencje przestrzeni i wrażenie wspólnoty we wnętrzach podstawy dwóch wież budynku.

Standardy wprowadzone w SporX pozwoliły uzyskać certyfikację BREEAM na poziomie Outstanding z końcową notą 92 punkty, gdzie progowym wymogiem jest wynik 85 punktów. Budynek zdobył nagrodę zrównoważonego rozwoju branży budowlanej w 2021 roku w Norwegii, jako jedyna realizacja. W uproszczeniu, zrównoważone aspekty wdrożone w trakcie prac nad projektem można podzielić na trzy główne kategorie:

Wybór materiału; Budynek wykonany jest z drewna z okolicznych lasów Drammen. Drewno klejone jest produkowane i przetwarzane w fabryce Splitkon w Åmot, czyli pół godziny jazdy od Spor X.

Zielona mobilność; budynek został ulokowany w pobliżu stacji Drammen, która jest ważnym węzłem komunikacyjnym całego regionu, co sprawia, że głównym środkiem transportu użytkowników budynku jest transport publiczny. W projekcie nie założono żadnego miejsca parkingowego dla samochodów. Zamiast tego przygotowano obszerny parking dla rowerów z dodatkowymi funkcjami postaci myjni jednośladów, strefa konserwacji i napraw oraz komfortowo wyposażonej szatni. Na parterze znajduje się również podnośnik rowerowy łączący parking bezpośrednio z pobliską ścieżką rowerową.

Elastyczność; Budynek zaprojektowano z wykorzystaniem technologii pozwalającej elastycznie zmieniać plan rozmieszczenia pomieszczeń na każdym piętrze. Zastosowane rozwiązania zapewniają również łatwy i elastyczny dostęp do sal konferencyjnych.

Budynek jest efektem ścisłej współpracy i połączenia kompetencji Dark Arkitekter i firm Betonmast Buskerud-Vestfold, Degree of Freedom, Rambøll, Zinc, oraz Vestaksen Eiendom.

Dark Arkitekter – jedno z najbardziej renomowanych norweskich biur architektonicznych w ostatnich tygodniach otworzyło w Gdańsku swoje pierwsze studio za granicą. Sebastian Grzesiak, nowo powołany CEO oddziału w Gdańsku, cieszy się na możliwość popularyzowania skandynawskiej architektury na nowym rynku. Koncernu DARK Design Group tworzą architekci, architekci wnętrz i architekci krajobrazu. Nowe biuro znajduje się w Garnizonie, dzielnicy Gdańska która jest jednym z najbardziej udanych przykładów transformacji architektonicznej w Polsce.