2015-05-28
Kamień naturalny stanowi doskonały materiał dla upiększenia ogrodu, tarasu, balkonu czy domowego kwietnika. Wybierając skałę zależy nam na oryginalności, innowacji a nawet odrobinie ekstrawagancji w wystroju.

Czasem, zastanawiając się nad wyborem: granit, marmur czy może piaskowiec, okazuje się, że czegoś nam brakuje i nie takiego efektu oczekiwaliśmy. Tymczasem w naszych rodzimych złożach wydobywany jest serpentynit antygorytwy. To obco brzmiące określenie, to nazwa wydobywanego w Polsce zielonego kamienia – prawdziwego klejnotu wśród skał naturalnych.

Zieleń wśród kamieni

Przydomowa lub domowa zieleń doskonale komponuje się z innymi dekoracjami pochodzenia naturalnego jak np. skałami. Wybór odpowiedniego materiału, który chcemy wykorzystać do dekoracji ogrodu, tarasu, balkonu czy domowego skalniaka, powinien być uzależniony od jego kompozycji z otoczeniem. Chociaż naturalna skała zwykle dopasowuje się wizualnie do zieleni, to nie zawsze każdy jej gatunek będzie harmonizował z dowolnym stylem architektury ogrodowej. Wybierając skałę nie powinniśmy ograniczać się do doboru jej barwy. Ważnymi elementami, jakie powinniśmy wziąć pod uwagę, są kształt i forma kamienia. Naturalne, nieociosane kształty lepiej komponują się z ogrodami angielskimi czy wiejskimi, natomiast obrabiany materiał bardziej odnajdzie się w kompozycji miejskiej i nowoczesnej. Naturalna struktura skał doskonale dopełnia harmonii wystroju wśród drzew, krzewów, kwiatów i innych roślin oraz świetnie komponuje się z wodą. Wykorzystując naturalne walory takiej aranżacji nie możemy jednak pozostawiać jej przypadkowi, ale starannie skomponować i zaplanować.

Jaki kamień do ogrodu?

Wykorzystanie kamienia w ogrodzie stanowi obecnie jeden z podstawowych elementów aranżacji zieleni. Nic więc dziwnego, że na rynku dostępne są bardzo zróżnicowane oferty skał różnorodnego pochodzenia, gatunku, kolorystyki, faktury czy formy. Wybór gatunku powinien być więc przemyślaną decyzją, której podwaliny stanowić będzie zawsze przeznaczenie kamienia w aranżacji. Dla schodów, nawierzchni i tarasów zaleca się zastosowanie odpornych na ścieranie kamieni, które charakteryzuje duża wytrzymałość i niski stopień nasiąkliwości wodą. Z tego względu bardzo często wykorzystuje się dla tego przeznaczenia granit i bazalt. Dla ogrodzeń i elementów dekoracyjnych dedykuje się najczęściej marmur oraz piaskowiec, które sprzyjają dodatkowej obróbce i kształtowaniu. Komponując skalniaki często sięga się po otoczaki, które charakteryzuje duże zróżnicowanie kolorystyki i kształtu kamienia. Trudno jednak nie zauważyć, że pomimo różnorodności wyboru, wszystkie te gatunki skał są obecne niemal w każdym ogrodzie, na każdym tarasie, balkonie czy w domowym kwietniku. Tymczasem każda aranżacja powinna charakteryzować się indywidualnością i nietypowym elementem odróżniającym przydomową oazę od innych, również tych z bezpośredniego sąsiedztwa. Warto więc sięgnąć po nietypowe, mniej popularne rozwiązania dla dekoracji, które charakteryzują się właściwościami doskonale sprawdzającymi się w warunkach ogrodowych. Chodzi tu o nieco zapomnianą, ale wracającą do łask skałę z naszego rodzimego wydobycia – serpentynit antygorytwy.    

- Serpentynit jest bardzo ciekawym rozwiązaniem dla architektury ogrodowej. Duże zróżnicowanie kolorystyczne od seledynu, przez niemal wszystkie odcienie zieleni aż do czerni sprawiają, że skała ta stanowi idealną ozdobę kaskad, oczek wodnych czy nawierzchni. Zarówno w zastosowaniu pojedynczych głazów jak i aranżacji skalniaków czy rabat – dodaje Paula Sypniewska, architekt krajobrazu Ogrody Rakoczy.

Funkcjonalność skąpana w zieleni

Serpetynit antygoryty występuje w Polsce wyłącznie na Dolnym Śląsku w Sudetach i Przedgórzu Sudeckim. Chociaż większość złóż jest spękana i nadaje się wyłącznie na kruszywo, to znajdują się w naszym kraju złoża serpentynitu nadające się do wyrobów dekoracyjnych i użytkowych. Dzięki takiemu zróżnicowaniu, materiał przeznaczony na kruszywo i kojarzony raczej z budownictwem, może pod wpływem selekcji urobku uzyskiwać lite, niespękane bloki na potrzeby dekoracyjne i architektoniczne. Właśnie te złoża są obecnie eksploatowane z myślą o m.in. szerokim zastosowaniu w ogrodnictwie i aranżacji zieleni. Skały te charakteryzują się wysoką odpornością na ścieranie, twardością i wytrzymałością mechaniczną, dzięki czemu są wykorzystywane nie tylko jako schody i nawierzchnie w ogrodach, ale również podbudówki dróg dojazdowych i tras. W wyniku przeróbki kruszenia i przesiewania uzyskuje się różnokształtny materiał, który dzięki elastyczności serpentynitu dobrze układa się przy utwardzaniu drogi. Tak przetworzony grys serpentynitowy nada się również na nietypową alejkę, podbudowę altany czy okładziny rabatek. Dzięki łatwości obróbki skały te mogą być polerowane w celu uzyskania zróżnicowanej faktury, która doskonale skomponuje się z oczkiem wodnym lub ogrodzeniem gabionowym. Z tego samego powodu kamień ten, wykorzystywany jest w zdobnictwie czy jubilerstwie. Praktycznemu zastosowaniu serpentynitu w oczkach wodnych sprzyjają również jego własności absorpcji, dzięki czemu uzyskać można naturalny sorbent oczyszczający, który charakteryzują niepowtarzalne walory estetyczne. Dlaczego więc tak wszechstronny materiał pochodzący z Polski nie dominuje w ogrodach i na tarasach w naszym kraju?

- Z wydobyciem serpentynitu wiąże się ciekawa historia, kiedy to na przełomie XX i XXI wieku grupa ekologów bez merytorycznych podstaw przedstawiała ten rodzaj skały jako szkodliwy. W skutek takiej propagandy nie znajdującej potwierdzenia w badaniach serpentynit niejako zniknął ze sklepów ogrodniczych w Polsce, chociaż wciąż jest bardzo popularny np. w Niemczech, gdzie nie wycofano się z jego zastosowania. Na szczęście odnotowujemy rosnące zainteresowanie zastosowaniem tej skały w aranżacji krajobrazu również w naszym kraju – mówi Mirosław Kotowski, prezes KOSD Wrocław, w którym wydobywany jest Serpentynit.

Polski nefryt dla architektury ogrodu

Właściwości odpowiadające za funkcjonalność serpentynitu to nie jedyne powody, dla których skała ta znajduje szerokie zastosowanie w zdobnictwie oraz architekturze krajobrazu. Występujący w różnych odcieniach zieleni serpentynit doskonale komponuje się z zielenią roślin w ogrodzie czy na tarasie lub nadaje ciekawej głębi toni wody w oczku czy stawie. Barwa ta idealnie sprawdza się właśnie w ogrodzie, ponieważ kojarzy się z poczuciem harmonii pozwalającej wypocząć i zregenerować siły w spokojnym otoczeniu sprzyjającym aktywności fizycznej i umysłowej. Serpetynity wydobywane w Polsce stanowią często ciemno lub jasnozielone skały o ciekawym przekroju poprzecinanym żyłami. Skała może występować również z kolorze czarnym, jednak to właśnie zieleń stanowi największy walor estetyczny tego kamienia.

- Zdarzały się sytuacje, w których domorośli „poszukiwacze skarbów”  wywozili z kamieniołomu serpentynity myśląc, że natrafili na nefryt. Dopiero po przecięciu skały okazywało się, że uzyskali znefrytyzowane serpentynity. Piękno faktury i głębia zieleni serpentynitu może wywołać w niewprawnym oku wrażenie, że mamy do czynienia z kamieniem półszlachetnym, a nie bardzo funkcjonalną i przeznaczoną dla budownictwa i aranżacji skałą naturalną – dodaje Magdalena Woźniak, manager ds. Jakości w  KOSD Wrocław.

Nie trudno wyobrazić sobie więc wrażenia estetyczne płynące z wykorzystania takiej kolorystyki dla wypełnienia całego ogrodzenia gabionowego lub położenia posadzki w ogrodzie z nieregularnych płyt tworzących ścieżkę pomiędzy ulubionymi roślinami. Tak  wykreowana przydomowa oaza spokoju zachwycać będzie niepowtarzalnym pięknem i klasą, która sprzyjać będzie wiosennemu odpoczynkowi wśród zieleni, nie tylko drzew i krzewów, ale również skał wokoło naszego domu.

Nadesłał: bskowron