2009-12-11
Cukrzyca jest chorobą, w której włączenie pacjenta w proces terapii ma ogromne znaczenie i wpływ na jakość jego życia. Podstawowym warunkiem skutecznej walki z hiperglikemią jest motywacja pacjenta, wiedza oraz umiejętność samodzielnego jej oznaczania i trafnego interpretowania wyników.

Testy paskowe z GDH-PQQ do oznaczania stężenia glukozy u pacjentów otrzymujących produkty lecznicze zawierające cukry inne niż glukoza, mogą zawyżać odczyt stężenia glukozy. Wiąże się to z możliwością utajenia hipoglikemii lub podania zbyt wysokiej dawki insuliny.

Komunikat FDA z 13 sierpnia 2009 r. dotyczący zdrowia publicznego: „Potencjalnie śmiertelne błędy przy monitorowaniu stężenia glukozy technologią GDH-PQQ" („FDA Public Health Notification: Potentially Fatal Errors with GDH-PQQ* Glucose Monitoring Technology") rekomenduje zaniechanie stosowania w placówkach opieki zdrowotnej testów do oznaczania zawartości glukozy metodą GDH PQQ. Wyodrębniamy dwie grupy pacjentów, u których bezwzględnie nie należy używać pasków wykorzystujących tę metodę:

• pierwszą stanowią pacjenci przyjmujący produkty zawierające cukry inne niż glukoza, które zakłócają działanie tych testów

każdy produkt leczniczy zawierający maltozę, galaktozę lub ksylozę bądź         metabolizowany do jednego z tych cukrów (szczegółowe informacje na stronie:
www.fda.gov/MedicalDevices/Safety/AlertsandNotices/PublicHealthNotifications/ucm176992.htm)

• w drugiej grupie są pacjenci, od których nie można uzyskać informacji na temat jednocześnie stosowanych leków, w przypadku pacjentów nieprzytomnych lub z zaburzonym kontaktem.

Pomiary z wykorzystaniem oksydazy glukozowej

Dla bezpieczeństwa pomiaru warto stosować systemy monitorowania glikemii wykorzystujące oksydazę glukozową (GOD). Jest to enzym należący do grupy oksydoreduktaz, katalizujący przemiany glukozy.
Oksydaza glukozowa jest wykorzystywana we wszystkich systemach monitorowania glikemii oferowanych przez Genexo (systemy Glucosense oraz iXell). Informacja o typie enzymu zamieszczona jest na fiolkach, a także na wszystkich instrukcjach obsługi produktów Genexo.

Dla osób słabo - lub niedowidzących zaprojektowano innowacyjny zintegrowany glukometr głośnomówiący iXell Audio. Komunikaty głosowe pomagają krok po kroku przeprowadzić prawidłowy pomiar stężenia glukozy we krwi. Glukometr ten służy do wykonywania pomiarów stężenia glukozy we krwi przy zastosowaniu świeżych próbek pełnej krwi kapilarnej pobranej z palca lub tzw. alternatywnych miejsc nakłucia (AST) obejmujących dłoń, przedramię, ramię, łydkę i udo.

Sposób pomiaru a wyniki

Sposób pomiaru stężenia glukozy we krwi przy wykorzystaniu systemu iXell Audio opiera się na pomiarze prądu elektrycznego wywołanego reakcją pomiędzy glukozą a odczynnikami chemicznymi w pasku testowym. System dokonuje pomiaru wartości prądu i wyświetla odpowiadające mu stężenie glukozy, odpowiadające stężeniu w osoczu krwi włośniczkowej (kalibracja do osocza). Natężenie prądu powstałego podczas reakcji zależy od ilości glukozy w próbce krwi.
Wyniki otrzymane z pomiarów glukometrem mogą się różnić od wyników laboratoryjnych w granicach standardowych odchyleń, wynikających z normy ISO 15 197. Na pomiary dokonywane za pomocą glukometru mogą mieć wpływ czynniki, które nie wpływają na wyniki badań laboratoryjnych. W celu dokonania miarodajnego porównania wyników badań laboratoryjnych i za pomocą glukometru, należy przestrzegać kilku zasad.

Przed laboratorium:

• należy przeprowadzić badanie kontrolne, aby sprawdzić prawidłowe działanie glukometru;
• zalecane jest powstrzymanie się od jedzenia co najmniej na 8-10 godzin przed wykonaniem testów porównawczych;
• udając się do laboratorium, należy zabrać ze sobą glukometr.

W czasie wizyty w laboratorium:

• należy upewnić się, że próbki dla obydwu testów (pomiaru wykonanego glukometrem i badania laboratoryjnego) pobierane są w odstępie najwyżej 15 minut;
• przed pobraniem próbki należy umyć ręce;
• nigdy nie należy do badania glukometrem stosować krwi zebranej do probówki zawierającej fluorek sodu jako antykoagulant;
• do badań stosować wyłącznie świeżo pobraną krew z naczyń włosowatych.

Mimo zastosowania się do powyższych zaleceń mogą wystąpić odchylenia wyników, gdyż stężenie glukozy we krwi może ulegać zmianom nawet w krótkich odstępach czasu, zwłaszcza jeśli osoba dokonująca pomiaru przyjmowała w ostatnim czasie leki, wykonywała ćwiczenia fizyczne lub była zestresowana. Co więcej, po spożyciu pokarmu, stężenie glukozy we krwi pobieranej z palca może być o 70 mg/dl (3,9 mmol/l) wyższe, niż krwi pobieranej z żyły wykorzystywanej do badań laboratoryjnych [3].
W celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów należy powstrzymać się od spożywania pokarmów przez co najmniej 8-10 godzin przed dokonaniem porównania.
Rozbieżność wyników może być także skutkiem oddziaływania takich czynników jak ilość czerwonych krwinek oraz utrata płynów (ostre odwodnienie).
Pamiętajmy, że do regularnych pomiarów należy używać glukometrów „skalibrowanych" do osocza - czyli pokazujących na wyświetlaczu wynik przeliczony do stężenia glukozy w osoczu krwi (np. iXell, iXell Audio). Jest to bardzo ważne, bowiem prawidłowe pomiary w laboratorium również dokonywane są w osoczu krwi żylnej. Tylko wówczas wyniki pomiarów są wiarygodne i można je ze sobą porównywać.

Opracowano na podstawie:
1.FDA Public Health Notification: Potentially Fatal Errors with GDH-PQQ* Glucose Monitoring Technology, August 13, 2009.
2.Surwit R.S., Feinglos M.N.: Diabetes Forecast, April, 1988
3.Sacks D.B.: „Carbohydrates" Burtis C.A., Ashwood E.R (ed.), Tietz Textbook of Clinical Chemistry, Philadelphia, 1994.

Nadesłał: Kostrzewa PR A.M.