2014-08-26
W prawie polskim można rozróżnić dwie struktury odnośnie systemu ochrony pracy.

Pierwsza, która stanowi część gałęzi prawa, dostarcza norm prawnych dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Druga, przedstawia system organizacji ochrony pracy na poziomie państwa, przedsiębiorstwa, a także organów biorących udział w tworzeniu oraz kontrolowaniu przepisów i zasad BHP w Polsce.

Podstawą prawną, która mówi o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jest Konstytucja RP (art. 66), natomiast ustawą określającą prawa i obowiązki zarówno pracodawcy, jak i pracownika jest Kodeks pracy.

Kodeks pracy, który jest również nazywany potocznie „pracowniczą konstytucją", został uchwalony w dniu 26 czerwca 1974 r., a wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1975 r. Stanowi on obecnie najważniejszy akt normatywny dotyczący prawa pracy w Polsce. Podstawowe uregulowania z zakresu BHP znajdują się w Dziale X Kodeksu pracy, a także w Dziale VII (ochrona pracy kobiet) oraz IX (ochrona pracy młodocianych).

W wyniku licznych zmian społecznych oraz ustrojowych Kodeks pracy był poddawany licznym nowelizacjom. Ostatnia z nich miała miejsce 23 sierpnia 2013 r. i dotyczyła zmiany w długości dopuszczalnych okresów rozliczeniowych czasu pracy oraz zasad ich przedłużania, uregulowania ruchomego czasu pracy, odpracowywania czasu prywatnych wyjść w godzinach pracy oraz zmian w zasadach wprowadzania przerywanego czasu pracy.

Do przepisów odnośnie prawa pracy można również zaliczyć, m.in. ustawy ustanawiające nadzór i kontrolę nad warunkami pracy, a także takie przepisy z innych dziedzin prawa, jak: prawo budowlane, prawo górnicze i geologiczne, a także prawo atomowe.

Najważniejsze zapisy Kodeksu pracy odnośnie BHP

Zgodnie z Kodeksem pracy, odpowiedzialność za jakość bezpieczeństwa i higieny pracy spada przede wszystkim na pracodawcę, bez względu na to czy praca w firmie wykonywana jest przez jego pracowników czy też osoby obce, a także niezależnie od tego czy pracownicy pozostają w stosunku pracy czy też innym stosunku prawnym. Pracodawca, w myśl art. 15 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, ma zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy bez względu na to, gdzie praca jest wykonywana. Ponadto pracodawca ma obowiązek prowadzić systematyczne szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 94, pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy).

Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie z zakresu BHP osobie, która dopiero zaczyna pracę oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie. Szkolenie z przepisów BHP prowadzone jest jako:

• szkolenie wstępne,

• szkolenie okresowe;

Głównym celem szkolenia wstępnego BHP jest dostarczenie pracownikowi wiedzy i umiejętności niezbędnych do wykonywania przez niego pracy z uwzględnieniem przepisów i zasad bezpieczeństwa, a także zapoznanie przyszłego pracownika z zagrożeniami występującymi na konkretnym stanowisku pracy. Szkolenie wstępne obejmuje:

• szkolenie wstępne ogólne - instruktaż ogólny - przechodzą je wszyscy nowozatrudnieni pracownicy, a także studenci odbywający praktyki studenckie oraz uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu w zakładach pracy,

• szkolenie wstępne na stanowisku pracy - instruktaż stanowiskowy - ma na celu zapoznać uczestników szkolenia z zagrożeniami występującymi na określonym stanowisku pracy, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku,

• szkolenie wstępne podstawowe - ma na celu zapewnić pracownikom wiedzę oraz umiejętności niezbędne do wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy;

Szkolenie okresowe powinno być przeprowadzone po upływie terminu ważności szkolenia podstawowego i ma ono na celu aktualizację i ugruntowanie wiadomości i umiejętności pracowników w dziedzinie BHP zdobytych podczas szkolenia wstępnego, a także zaznajomienie ich z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi.

Za stan bezpieczeństwa i higieny w zakładzie pracy w znaczeniu podmiotowym odpowiada pracodawca, natomiast przestrzeganie przepisów i zasad BHP należy do podstawowych obowiązków pracowniczych, co w przypadku ich naruszenia może stanowić podstawę do natychmiastowego zwolnienia pracownika z obowiązku pracy w myśl przepisów zawartych w Kodeksie pracy.

Przygotowano we współpracy z: http://www.delphi.edu.pl/

Źródło: www.kodeks-pracy.org

Nadesłał: Peperoni