2009-02-18
Podatnicy, którzy w poprzednich latach podatkowych wykazali w zeznaniu rocznym stratę podatkową mogą ją odliczyć w zeznaniu rocznym składanym za 2008 r., pamiętając o zasadach jakie obowiązują do odliczenia strat podatkowych.

Strata podatkowa powstaje, jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów.

O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 % kwoty tej straty.

Odliczając stratę podatkową należy więc pamiętać o:

• rodzaju dochodów, od których można odliczać stratę,
• maksymalnej kwocie odliczenia przysługującej w jednym roku,
• maksymalnym okresie przez który strata może zostać rozliczona.

Podstawową zasadą jest, że stratę z danego źródła przychodów można odliczyć tylko od dochodu z tego źródła przychodów. Źródłami przychodów są np. stosunek pracy, umowy zlecenia, najem, działalność gospodarcza, najem, nieruchomości, kapitały pieniężne itp. Powiązanie straty z danego źródła z dochodem z tego źródła oznacza, że podatnik może przykładowo od dochodu z działalności gospodarczej odliczyć tylko stratę poniesioną z działalności gospodarczej. Nie jest natomiast możliwe odliczenie starty z działalności gospodarczej np. od dochodu ze stosunku pracy.

Podatnik, który w jednym roku podatkowym osiągnął np. dochód ze stosunku pracy i poniósł stratę z działalności gospodarczej, nie może „skompensować" dochodu ze stratą w zeznaniu rocznym. Stratę z działalności podatnik będzie mógł odliczyć dopiero w zeznaniu za następny rok podatkowy, pod warunkiem, że osiągnie w tym roku dochód ze źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Nie ma natomiast przeszkód, aby podatnik w danym roku podatkowym w ramach tego samego źródła przychodów podatnik uzyskał i stratę, i dochód. W takim wypadku strata ulega potrąceniu z dochodem już w danym roku podatkowym i w efekcie tego do zeznania rocznego wpisujemy mniejszy dochód (dochód pomniejszony o stratę) czy też nawet stratę (gdy strata z jednej transakcji była wyższa, niż dochód z innej). Takie skompensowanie dochodu i straty nie stanowi odliczenia straty, ale jest realizowane po prostu przez wpisanie odpowiedniej kwoty łącznej jako dochód (ewentualnie stratę) w zeznaniu rocznym. Dotyczy to takich sytuacji, jak prowadzenie działalności gospodarczej indywidualnie i w spółce cywilnej, w ramach tych samych zasad opodatkowania (Urząd Skarbowy Łódź-Śródmieście, 23 stycznia 2006r., I-1/413/60/4/2006/ZL). Podatnik który zlikwidował działalność, w której wykazał stratę a później rozpoczął nową działalność może odliczyć od dochodu z tej działalności poprzednio wykazaną stratę ze zlikwidowanej działalności (Urząd Skarbowy w Kartuzach, 31 października 2005r., DF/415-48/05/JM).

Powyższe zasady dotyczą także małżonków składających wspólne zeznanie podatkowe. Od dochodu małżonka ze stosunku pracy nie może zostać odliczona strata drugiego małżonka z innego źródła dochodów, np. działalności gospodarczej, w składanym wspólne zeznaniu rocznym (Urząd Skarbowy Warszawa-Bielany, 31 sierpnia 2006r., 1432/IPdg2/415/428/106/98/2006). Nie jest także możliwe skompensowanie dochodu jednego z małżonka ze stratą drugiego z tego samego źródła dochodów w składanym wspólnie zeznaniu. Stratę może bowiem rozliczyć tylko podatnik, który ją poniósł (Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki, 24 czerwca 2006r., PD I 415/1/62/06).

Urzędy skarbowe uznają więc, że jeżeli stratę poniosła tzw. spółka małżeńska, która następnie została przekształcona na działalność prowadzoną przez jednego z małżonków, to małżonek ten nie może odliczyć straty poniesionej wcześniej w spółce małżeńskiej (Pierwszy Urząd Skarbowy w Opolu, 18 stycznia 2007r., PDII/415-69-2/06; Urząd Skarbowy w Lipsku, 20 listopada 2006r., 1447/NDM/415/5/06/BŚ). Część organów skarbowych zajmuje jednak w tej kwestii odmienny pogląd (Urząd Skarbowy w Żywcu, 13 kwietnia 2006r., PDFD/415-1/2006/IK).

Ustawa o PIT wprowadza ograniczenie w zakresie możliwości odliczania straty, które dotyczy:

• strat z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów i innych rzeczy, jeżeli odpłatne zbycie na następuje w ramach działalności gospodarczej,
• źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego.

Pierwsze z powyższych ograniczeń oznacza np., że podatnik, który sprzedał mieszkanie i poniósł z tego tytułu stratę nie może jej odliczyć od dochodu uzyskanego ze sprzedaży innego mieszkania. Drugie natomiast może mieć zastosowanie do podatników, którzy ponieśli stratę inwestując w papiery wartościowe w latach 2001-2003. W tym okresie bowiem dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, dopuszczonych do publicznego obrotu papierami wartościowymi, nabytych na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych, albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym, były zwolnione z opodatkowania. Jeżeli w tym okresie podatnik poniósł stratę, to nie może jej odliczyć od dochodu uzyskanego w późniejszych latach (Urząd Skarbowy w Radzyniu Podlaskim, 5 lutego 2007r., DP.005/II/1/2007). Dużo wątpliwości w zakresie odliczania strat dotyczy źródła przychodów jakim są kapitały pieniężne. Do tego źródła zaliczają się np. dywidendy, sprzedaż akcji, przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych itp. Ustawa o PIT zawiera ograniczenie w odliczaniu straty, zgodnie z którym dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Zgodnie z tymi regulacjami należy uznać, że jeżeli podatnik osiągnie przychód z inwestycji w fundusze kapitałowe, to osiągniętego dochodu nie będzie mógł pomniejszyć o żadną stratę, stratę, nawet poniesioną w związku z uczestnictwem w innym funduszu kapitałowym (Urząd Skarbowy Kraków-Nowa Huta, 24 maja 2007r., PD/415-28/2007). Opodatkowanie dochodu z funduszy kapitałowych wygląda bowiem z ten sposób, że każda transakcja rozliczana jest osobno. Jeżeli umarzając jednostki uczestnictwa podatnik poniesie stratę, to płatnik nie będzie miał z czego pobrać podatku. Jeżeli natomiast umarzając jednostkę innego funduszu podatnik osiągnie dochód, to płatnik pobierze od niego zryczałtowany podatek 19%, nie uwzględniając przy tym żadnych strat (Urząd Skarbowy Warszawa-Mokotów, 14 września 2007r., 1433/GF/415-58/07/KB).

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby od pozostałych dochodów z kapitałów pieniężnych odliczać straty z innych kapitałów, np. od dochodu z dywidendy odliczyć stratę ze zbycia akcji, nawet jeżeli strata została poniesiona z inwestycji za granicą (Urząd Skarbowy Warszawa-Bielany, 25 lipca 2007r., 1432/IIDG/415-13/07). Przepisy nie zabraniają także, aby od tych dochodów odliczyć stratę poniesioną z tytułu uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Zdaniem PIT.pl straty tej nie można odliczyć od dochodu z tytułu uczestnictwa w innym funduszu kapitałowym, ale można odliczyć od dochodu z pozostałych kapitałów pieniężnych. Interpretacje urzędów skarbowych odmawiające takiego prawa należy więc uznać za błędne (Urząd Skarbowy Poznań-Wilda, 30 marca 2006r., DD-G-415/3/06; Urząd Skarbowy w Sandomierzu, 6 kwietnia 2005r., PF.415/2/05; Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki, 11 lipca 2005r., PD II 415/1/65/05).

Prawo do odliczenia straty przysługuje także spadkobiercy kontynuującemu działalność gospodarczą spadkodawcy. Strata jest bowiem prawem majątkowym, które przechodzi na spadkobiercę (Urząd Skarbowy we Wrześni, 29 marca 2007r., ZD/415-2/07).

Straty nie mogą natomiast odliczyć podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową lub podatkiem tonażowym, z prostej przyczyny - nie generują żadnych strat. Z odliczenia straty może natomiast skorzystać podatnik opodatkowany podatkiem liniowym 19% (Urząd Skarbowy w Wałbrzychu, 12 stycznia 2007r., PDI/415/1/215/2007; Urząd Skarbowy w Mińsku Mazowieckim, 19 października 2007r., 1412/PD/415-34/06).

Dokonując rozliczenia straty podatnicy powinni także pamiętać, że w jednym roku podatkowym mogą odliczyć maksymalnie 50% straty. Oznacza to, że najkrótszy okres, w którym można rozliczyć stratę, to dwa lata podatkowe. Najdłuższy okres, w którym można rozliczyć stratę to natomiast 5 lat podatkowych. Po tym okresie strata do odliczenia przepada.

Nadesłał: ap